Op botanische (her)ontdekkingstocht met Annelies Jacobs

Hoe ben je op het idee gekomen alle inheemse plantensoorten van België te gaan zoeken?
Annelies Jacobs: “Toen al onze geplande vakanties naar het buitenland in het water vielen door corona, ben ik op zoek gegaan naar een alternatieve bezigheid. Aangezien we toch in eigen land moesten blijven, daagde één van mijn vrienden mij uit om zoveel mogelijk plantensoorten op één jaar in kaart te brengen. Ik nam dat idee eerst niet zo serieus, maar toen hij er al over had verteld aan kennissen die me feliciteerden, kon ik er eigenlijk niet meer onderuit. (glimlacht) Ik ben toen de uitdaging aangegaan en kijk nu met énorm veel plezier terug op dat jaar. Mijn liefde voor planten en de natuur is daardoor alleen maar gegroeid.”

Hoe intensief was het om alle soorten te vinden?
“De zoektocht naar alle soorten heeft exact één jaar geduurd. Ik ben beginnen tellen op 1 januari en heb kunnen afronden op 31 december. Ik werk voltijds, dus ben altijd voor of na mijn werkuren op pad geweest. Ik heb daarbij gelukkig hulp gekregen van mensen uit verschillende hoeken. Zo ben ik vaak met boswachters en lokale vrijwilligers op stap geweest. Alleen was me dit nooit gelukt.”

Na vier jaar heb je beslist je vondsten te bundelen in een boek. Vanwaar die drang?
“In andere plantenboeken wordt er vaak enkel ‘droge’ informatie meegegeven. Detailkenmerken van de plant, de wetenschappelijke naam… Ik wou dat anders aanpakken. Ik ben op zoek gegaan naar het verhaal achter de planten en heb dat zo vlot mogelijk proberen neerpennen. De soorten staan ook niet alfabetisch, maar per biotoop en seizoen van het jaar gecategoriseerd. Ik heb er echt een verhaal van proberen maken met leuke wee tjes. Zoals waarvoor de plant vroeger werd gebruikt en welk insect zorgt voor de bestuiving. Ook wordt bij elke plant een ‘locatietip’ meegegeven, waar je deze kan gaan bekijken. Dat is bij andere informatieve boeken vaak niet het geval.”

Je boek kreeg de titel ‘De Wilde Planten van België’. Is ons land echt zo ‘wild’ op vlak van planten?
“België kent een grote diversiteit op een relatief kleine oppervlakte. Ons land is heel divers, zeker qua plantensoorten, maar nog meer op vlak van biotopen. Zo wisselen o.a. heidegebieden, riviervalleien, venen en bossen zich voortdurend met elkaar af. Elk met hun eigen plantensoorten. Dat maakt dat we gevarieerde landschappen zien als we België doorkruisen. Ons land is dus veel wilder dan de meeste mensen denken.”

Er zijn in België in totaal zo’n 1.300 plantensoorten. In het boek worden 300 soorten belicht. Wat heeft je geleid tot deze selectie?
“Ik wou in eerste instantie schrijven over de planten die mij zelf enorm interesseren, omdat ze een boeiend verhaal meedragen. Op die manier kon ik mijn passie voor planten het best verwoorden. Daarnaast heb ik een zo divers mogelijke verzameling proberen maken. Van uitzonderlijke en fascinerende soorten als de ‘Vroege Sterhyacint’, tot planten die iedereen zou moeten herkennen uit zijn omgeving. Daarnaast mocht de soort die ik zelf herontdekt heb uiteraard niet ontbreken…”

Een herontdekking? Hoe is dat gegaan?
“Ik ben gericht op zoek gegaan naar het ‘Knarkruid’, een akkerplant die sinds 1964 genoteerd stond als uitgestorven in België. Opzoekwerk in het online herbarium van de Plantentuin Meise en een zoektocht op de plaats van oorsprong dichtbij Rochefort, hebben mij tot de herontdekking geleid. Enkele zaadjes van het Knarkruid worden nu bewaard in de zadenbank van Plantentuin Meise. Die kunnen ingezet worden om de populatie te versterken, mocht dat ooit nodig zijn.”

Is dat het summum als ecoloog, een soort herontdekken?
“Stiekem wel, ja. Er ging een zekere euforie door mij heen toen ik besefte dat ik een soort herontdekt had. Ik ben toen in archiefstukken allerlei informatie gaan opzoeken over de plant. Zo heb ik geprobeerd zijn bestaan nieuw leven in te blazen. Het ‘Knarkruid’ is ook officieel ingegeven op o.a. de website ‘waarnemingen. be’. Daar worden natuurwaarnemingen in België geregistreerd. Zo wordt de bedreigde soort extra onder de aandacht gebracht. Ik ga nu steeds vaker gericht op zoek naar bedreigde of ‘verdwenen’ soorten. In de hoop ze een betere bescherming te kunnen bieden en ze weer op de kaart te kunnen zetten in ons land.”

Wat hoop je dat lezers meenemen uit je boek?
“Ik hoop vooral dat mensen zich bewuster worden van hun eigen omgeving. Die is vaak ‘plantenrijker’ dan ze weten. Daarnaast zou ik ze ook willen aanmoedigen om zelf op pad te gaan op zoek naar wilde planten. Op die website ‘waarnemingen.be’ kan je al je vondsten registreren. Superleuk om te doen. Want onbekend is onbemind: eens je een plant leert kennen omdat je erover hebt gelezen in het boek, zie je hem plots op verschillende plaatsen opduiken.”

MEER INFO
Het boek ‘De Wilde Planten van België’ kost 49,90 euro en is verkrijgbaar in de boekhandel.