Wim Selderslaghs: Vicaris toont zijn unieke verzameling kerststallen

Hoe heb jij zoveel kerststallen bij elkaar gekregen?
Wim Selderslaghs: “Als jonge gast ging ik ooit met een groep uit Arendonk als brancardier mee op bedevaart naar Lourdes. Daar zorgde ik voor een meisje dat in een rolstoel zat. Eén van de deelnemers uitte haar dankbaarheid door drie beelden voor mij te kopen. Ik kreeg de smaak te pakken en ging op zoek naar alles wat met kerststalletjes te maken heeft. Het werd vrij snel opgepikt door mensen uit mijn omgeving die dan op hun beurt graag een kerststal cadeau gaven. Zo is het eigenlijk allemaal begonnen. Een aantal jaar geleden kreeg ik telefoon van een dame waarvan haar broer nog missionaris geweest is. Wanneer hij weer naar huis kwam, bracht hij altijd een beeldje mee waardoor ze ondertussen een heuse verzameling aan Afrikaanse beeldjes in haar bezit had. Omdat ze er thuis geen plaats meer voor vond, vroeg ze of ik de beeldjes wilde hebben voor mijn collectie en voilà, daar staan ze dan.”

Heb je dan altijd een voorliefde voor kerststallen of Kerstmis in het algemeen gehad?
“Mijn voorliefde voor Kerstmis heeft dan weer te maken met mijn sympathie voor Sint Franciscus. Ik vind het zeer inspirerend hoe hij zijn leven vormgegeven heeft. Het is ondertussen 801 jaar geleden dat er in Greccio voor het eerst een levende kerststal werd gemaakt. Later zorgde mijn bezoek aan Italië ervoor dat ik echt werd meegezogen in de wereld van kerststallen. Dan zie je waartoe zoiets kan leiden, hè.” (lacht)

Het valt me op dat je niet enkel typische kerststallen hebt staan, zoals we ze allemaal kennen. Moeten de stalletjes aan bepaalde voorwaarden voldoen vooraleer ze in jouw verzameling mogen belanden?
“Goh, om in mijn verzameling te passen, moeten er minstens drie figuren aanwezig zijn namelijk Jozef, Maria en Jezus. Het gebeurt zeker dat het bij die drie figuren blijft, maar ik heb bijvoorbeeld ook een stal uit de Provence met wel zeventig beeldjes. Het hoeven geen traditionele stalletjes te zijn om in mijn collectie thuis te horen. De stijlen en groottes lopen heel erg door elkaar: van moderne houten blokjes met de namen van de kerstfiguren op naar een collectie badeendjes. Ik heb zelfs een kerststal die gemaakt is in de holte van een koffieboon. Je moet er al met een vergrootglas naar kijken om de figuurtjes te herkennen. Je kan het zo gek niet bedenken!”

Heb je ook een favoriete kerststal?
“Eigenlijk heb ik twee favorieten. Enerzijds de stal waarmee het allemaal begon in Lourdes. Ze staat hier in de vitrinekast, maar met de feestdagen neem ik ze mee voor in mijn eigen woonkamer. Intussen zijn er natuurlijk heel wat andere beelden bij gekomen en is het niet bij de drie figuren gebleven die ik destijds gekregen heb. Wat ik zo speciaal vind, is dat Maria daar met de handen open zit. Kindje Jezus ligt in haar armen en dus niet in het kribbeke zoals we het meestal kennen. Daar spreekt de warmte en kwetsbaarheid waar Kerstmis om draait heel mooi, vind ik. Anderzijds ben ik ook nog altijd fan van de handgemaakte maquette van de kerststal die in Retie op de markt staat. Een aantal jaar geleden kwam ik die heel toevallig tegen op een tweedehands website. Gezien ik mijn eerste jaren als priester in Retie gewoond en gewerkt heb, blijf ik dat een heel leuke connectie vinden.”

Kerstmis is een periode van warmte, gezelligheid en samen zijn. Heeft jouw kerststallenverzameling al eens voor échte kerstmagie gezorgd?
“Zeker! Een aantal jaar geleden wilden enkele catechisten uit Meersel-Dreef samen met hun vormelingen naar mijn verzameling komen kijken. Nadat ik hen het kerstverhaal had uitgelegd en van een rondleiding voorzag, hebben we samen een grote kerststal, die ik eerder die periode op de kop had kunnen tikken, opgebouwd. Ik had op voorhand de beelden op twee tafels klaargezet en had wat zandzakjes gekocht in de zelfbouwmarkt om de woestijn na te bootsen. De jongeren hebben dan met groot enthousiasme de beelden een plaatsje gegeven. Het was prachtig om te zien hoe ze met elkaar in gesprek gingen over hoe zij het kersttafereel interpreteerden. Zo zie je toch dat kerst mensen samenbrengt en voor dialoog zorgt.”

Hier in het Vicariaat is er veel ruimte voor jouw collectie. Ben je van plan om die nog uit te breiden?
“Het is een voor- en nadeel dat er hier zoveel ruimte beschikbaar is. Mijn verzameling breidt ieder jaar verder uit door leuke stalletjes die ik vind op reis, op het internet of krijg via mensen uit mijn omgeving. Daar wordt hier natuurlijk wel eens commentaar op gegeven, maar gelukkig vindt iedereen het wel oké. Het heeft ook wel iets gezelligs, hè.”

Wordt alles na afloop van de kerstperiode opgeruimd of blijven de stalletjes hier het hele jaar door staan?
“Een heel aantal stallen, zoals de grote opstellingen en wat in de vitrinekasten in de gang is opgebouwd, blijft inderdaad gewoon staan. Er gaat ook een deel naar de zolder waar alles veilig opgeborgen wordt tot het volgende jaar. Zo is het eigenlijk het hele jaar door altijd een beetje Kerstmis.” (lacht)

Vorig jaar in december liep er een expo waarbij mensen jouw verzameling konden komen bewonderen. Wat vind je ervan om die passie met anderen te kunnen delen?
“Tot vorig jaar heb ik nooit tentoonstellingen georganiseerd, omdat er zoveel bij komt kijken. Het vraagt veel tijd om alles op te bouwen, mensen te ontvangen en rond te leiden en nadien ook weer alles terug op te ruimen bij afloop van de expositie. Toch wilde ik naar aanleiding van 800 jaar Greccio mijn verzameling gedurende vier à vijf dagen openstellen voor het grote publiek. Ik vond dat fantastisch. Er zijn in totaal meer dan tweeduizend bezoekers over de vloer gekomen.”

Welke reacties kreeg je zoal?
“Mensen zijn altijd heel verwonderd dat er zoveel kerststallen in alle mogelijke vormen en maten bestaan. Vaak heeft men het idee dat een kerststalletje iets van de oude stempel is, maar dat klopt eigenlijk niet. De honderden kerststallen hier in het Vicariaat zijn allemaal anders met elk hun eigen verhaal. Je vindt kerststallen terug uit verschillende culturen en tijdsgeesten. Dat maakt het zo interessant. Wanneer bezoekers de collectie komen bekijken en soms tot tranen toe bewogen zijn, maakt me dat dolgelukkig. Dat is waar kerst om draait.”

Gaat de expo dit jaar opnieuw door hier in het Vicariaat van de Kempen?
“Dit jaar niet nee, omdat er veel kerststallen uitgeleend zijn voor andere tentoonstellingen. Zo komen er vanavond bijvoorbeeld mensen van het Hofke van Chantraine langs om wat stalletjes te lenen om in de zijbeuken van de kerk van Oosthoven tentoon te stellen. Maar volgend jaar open ik met heel veel plezier opnieuw de deuren voor iedereen die wil meegenieten van de kerstmagie.”

Foto’s: Marthe Sledsens