Het grootste brandweerdepot van Europa staat in Weelde

De NAVO-hallen spreken tot de verbeelding maar F16’s razen er niet meer over de tarmac. In Hal 7 staat Hans Clarysse (53) van de hulpverleningszone Fluvia ons al op te wachten. Hij is vrijwillig brandweerman in zijn woonplaats Wevelgem en voorzitter van de Brandweervereniging Vlaanderen en Nederlandstalig Brussel. Het was eerder door toeval dat hij de bezieler werd om van het brandweerdepot in Weelde een succes te maken. “We noemen het nog bewust geen brandweermuseum”, legt Hans uit. “Daarvoor is er nog te veel werk te doen. Maar we hopen vanaf september toch elke tweede zondag van de maand bezoekers te ontvangen. In de komende zomermaanden zijn groepen op afspraak al welkom.”

VAN AALST NAAR WEELDE
Om te beginnen: ongeveer 120 brandweerwagens en groot materieel, dat moet toch érgens van komen. “Ze behoorden tot een museum van een private vzw in Aalst dat vier jaar geleden van de gemeente te horen kreeg dat de huur van de locatie niet langer door hen kon gedragen worden”, weet Hans. “Een unieke collectie brandweermateriaal dreigde zo verloren te gaan. Toen de voorzitter van de vzw mij vroeg of ik mee kon zoeken naar een oplossing, zijn we met de Brandweervereniging meteen in gang geschoten. In samenspraak met kapitein Luc Faes van de brandweerzone Taxandria en het schepencollege van Ravels konden we deze NAVO-hal aan gunstige voorwaarden huren. We zijn de burgemeester van Ravels hiervoor zeer erkentelijk want het is een ideale locatie. Het is een openbare site met een verleden waarmee de brandweer toch enige affiniteit heeft. De verhuis van Aalst naar Weelde was een gigantische operatie. Veel voertuigen waren niet meer rijvaardig, niet verzekerd, geen nummerplaat,… Dankzij ons uitgebreid netwerk kregen we hulp van o.a. depannagediensten, diepladers en bergingswerkers. In colonnes van 5 kilometer zijn de wagens in twee weekends via de snelweg verhuisd, onder begeleiding van de federale politie. We reden amper 70 km per uur, wat al niet mag op een snelweg. De ring rond Brussel werd volledig afgesloten en alle op- en afritten gingen op het moment dat wij passeerden dicht. Ik denk niet dat dit al ooit eerder was gebeurd. Via onze sociale media konden mensen met ‘Operatie Backdraft’ in realtime de route volgen en waar de colonne op dat moment was. Overal stonden ze op de bruggen naar ons te zwaaien.”

TWEE MILJOEN OBJECTEN
De collectie is gigantisch: van het kleinste vijsje of helm tot de grootste brandweerwagen, waterpomp of brandladder. In totaal telt het depot nu zo’n twee miljoen objecten. Veel zit nog gestapeld achter de schermen maar wat er al te zien is, is indrukwekkend. “Voor de verhuis werden alle brandweerwagens volgestouwd met materiaal”, zeg Hans. “We zijn vandaag bezig met die allemaal uit te laden en ze weer compleet te maken met het specifieke materiaal dat in elke wagen thuishoort. Om in de collectie te worden opgenomen moet een brandweerwagen in België gereden hebben, hij moet een historische waarde hebben, herstelbaar zijn en museumwaardig zijn. Bedrijfsbrandweerwagens nemen we niet op, met uitzondering van materiaal dat gebruikt wordt in de chemische sector omdat die specifi ek uitgerust zijn om branden van gevaarlijke stoffen te blussen. En bij elke brandweerwagen hoort wel een verhaal van de pompier die ermee gewerkt heeft. Die zijn we nu volop aan het verzamelen.”

VAN EMMERTJE TOT BRANDWEERSLANG
De oudste brandweerwagen die het depot momenteel bezit, dateert van begin jaren twintig van vorige eeuw en komt uit Ingelmunster. “Het geeft een goed beeld van hoe de brandweer vroeger moest werken. Wanneer de brandweer als organisatie is ontstaan, is niet zo eenvoudig te bepalen. Dat was in elke gemeente verschillend. In Wevelgem bijvoorbeeld, waar ik bij de brandweer ben, hadden wij een omgebouwde ladderwagen die van de elektriciteitsmaatschappij was geweest. Die werd dan door enkele vrijwilligers rood geschilderd en er waren altijd wel vakmannen in het korps die hun beroepskennis konden aanwenden om een gewone vrachtwagen operationeel te maken voor brandweeractiviteiten. Ik spreek dan van de jaren vijftig tot zeventig. Daarna werden brandweerwagens nieuw aangekocht en zien ze er allemaal hetzelfde uit, op de kleur na. Op de luchthaven van Zaventem en Deurne bijvoorbeeld hebben de blusreuzen of crashtenders bijvoorbeeld een gele kleur. Ook ziekenwagens en auto’s om brandweerpersoneel naar een brand te vervoeren, behoren tot het erfgoed van de brandweer. We hebben een bijzonder mooi exemplaar uit Geel. En van een bezield verzamelaar van blustoestellen, mogen we driehonderd exemplaren in ons depot bewaren. Hij heeft er thuis dan nog zo’n vijfhonderd over.”

VERHALEN VAN EEN BRANDWEERMAN
Iedereen herinnert zich de grootste brand die ons land heeft gekend: de Innovation in Brussel die in 1967 in lichterlaaie stond en waar 251 doden vielen. Hans Clarysse was daar niet bij, hij kwam dertig jaar geleden in het West-Vlaamse Wevelgem bij het lokale brandweerkorps. “Ik was in het bedrijf van mijn schoonvader aan de slag als antennebouwer. Je kon me meestal vinden op dertig meter hoogte. Dat had de brandweercommandant van Wevelgem uiteraard snel gezien en zo ben ik bij het korps gekomen. Of er spectaculaire branden me zijn bijgebleven? Ik onthoud geen datums, zo lang branden en ongevallen over materiële schade gaan. Maar wanneer er slachtoffers – en vooral kinderen – bij betrokken zijn, dat vergeet je nooit. Elke brandweerman zal je dat vertellen. Natuurlijk ben ik zelf ook wel eens in gevaar geweest. Bij een keukenbrand was de rookontwikkeling zo fel dat ik in het huis de weg kwijtraakte. Een klein raampje dat ik kon openen zodat ik wat verse lucht kon inademen, bracht redding. Vroeger hadden we ook niet zo’n gesofi sticeerd beschermingsmateriaal. Je vertrok met plastieken botjes en een helm. Pas als je in een brandend huis voelde dat je oorlelletjes warm werden, wist je dat het hoog tijd was om terug te keren. Gelukkig hebben we nu wel degelijke bescherming. We streven er ook naar om met een proper pak weer buiten te komen want dat betekent dat we zelf niet te veel slechte rook en gassen hebben ingeademd. Maar één ding blijft hetzelfde: waar de brandweerman naartoe loopt, daar lopen jullie van weg!” 

MEER INFO
www.debrandweer.be (doorklikken op brandweerdepots)
Adres: Geeneinde 54 , Ravels, Hal 7
brandweerdepot@brandweervlaanderen.be