Het Gehucht - Op naar 150 jaar Zittaart

Journaliste Suzanne trekt naar een Kempens gehucht en laat zich gidsen door een bekende inwoner. Want in een kleine gemeenschap ontstaan er soms grootse dingen. Deze maand: Meerhout-Zittaart

De bewoning van de plek die nu Zittaart genoemd wordt, begon omstreeks 1600 met een kapel op de Schans. Een plaatsnaam die verwijst naar vruchtbare grond, dus leefden er in de eerste eeuwen vooral boerenfamilies. Zittaart als volwaardig gehucht ontstond in 1872. Twee jaar later stond er al een kerk. In de oorlogsjaren werd ze genadeloos gedynamiteerd maar onder leiding van pastoor Jules Hens werd ze nadien even snel heropgebouwd. Frans: “Maar het moeilijkste vonden de Zittaartenaren toch het graven van het Albertkanaal in 1936 en 1937. Hierdoor werden de wijken Veedijk en Hakkenrode brutaal afgesneden van Zittaart-Centrum. Er kwam wel een brug maar ook die overleefde de oorlog niet. De bewoners van de twee wijken zijn ook jarenlang verstoken geweest van waterleiding, straatverlichting en telefoon. Dokter Vandervoort, die er veel patiënten had, heeft zich nog persoonlijk ingespannen om die nutsvoorzieningen te laten aanleggen.”

SCHONE VERHALEN

Aan rust en natuurschoon is er in Zittaart geen gebrek maar Frans houdt nog het meest van de kapelletjes. “Aan de Engstraat staat een juweeltje. Het is van begin 1700 en er komen veel bezoekers om een kaarsje te branden. Ik verzorg het al meer dan dertig jaar. Er is een schuilhut en enkele banken waar je kan genieten van de rust en het fluiten van de vogels in een bosrijke omgeving. Ook op de grens met Veedijk en Hakkenrode staat een kapel. Ze is gewijd aan Sint-Nicolas van Tolentino en in 1646 gebouwd. Dat de oude historische boerderijen afgebroken zijn, vind ik wel jammer maar dat heeft waarschijnlijk met nostalgie te maken. Zo ging het ook met de volksfiguren die Zittaart heeft gekend. Ik herinner me in mijn jeugdjaren nog twee knapen die echte vechtersbazen waren. Was er in het café of op de kermis ambras, dan zaten zij er meestal tussen. En ‘Zotte Gielen’! Een olijke man die je overal kon tegenkomen. Wat hebben we genoten van zijn verhalen over Rik Van Looy en de straaljagers. Had hij wat centen, dan verstopte hij die in zijn schoenen en kousen.”

GEMISTE KANSEN

Zoals het in veel gehuchten ging: die van de mèt hebben altijd een streepje voor. Zittaart vormde daarop geen uitzondering. Frans: “Soms zeggen we het nog wel eens: als de wind van Meerhout komt, dan deugt ie niet. Ook de twee voetbalploegen Berg en Dal, en Meerhout Sport kwamen moeilijk overeen. Maar de jonge mensen die hier zijn komen wonen, zijn daar niet meer mee bezig. De oude vetes zijn vergeten. Er is in Zittaart de laatste jaren niet zoveel gebouwd. Er is slechts één verkaveling geweest met amper elf woningen en een tweede staat nu in de steigers. Dat maakt ook dat er in onze basisschool nog maar honderd leerlingen zitten. Zittaart telt 1.800 inwoners. Om de kost te verdienen wijken ze uit naar bedrijven zoals DAF Trucks, Amoco en Nike in de omliggende gemeenten want grote bedrijven zijn er hier niet. Eigenlijk had de gemeente dertig jaar geleden wat meer aan Zittaart moeten denken. Er zou terug middenstand moeten komen. We hebben alleen café Den Eik, een bakker en twee frituren. Een buurtwinkel of beenhouwer is er niet meer. En ik zou een lans willen breken dat de Bevrijdingslaan die door ons gehucht loopt wat autoluwer wordt. Of we ooit een ramp hebben gekend? Ik denk dan aan de ontploffing van de chemische fabriek in 1942 in het vlakbij gelegen Tessenderlo waarbij 190 slachtoffers vielen. Ook enkele Zittaartenaren hebben daar het leven verloren.”

SCHERP GEMETEN!

Elk jaar organiseert Frans met de Bavo-stappers waarvan hij lid is de wandeling ‘scherp gemeten!’. Frans: “Die uitdrukking dateert nog van één van de eerste molenaars op de Haenvensemolen die er trouwens nog altijd staat en nu met de nieuwe molenaar weer in bedrijf is. Als de eerste molenaar graan maalde, woog de bloem in de zak nadien altijd minder dan het binnengebrachte graan. Hij had er telkens een uitleg voor maar de legende gaat dat er dan ’s nachts rond de molen een spook ronddwaalde dat ‘scherp gemeten!’ riep.” Er zijn nog wel meer verenigingen waarin Frans actief is of was. Frans: “Met de Zittaartse Toneelkring spelen we elk jaar een nieuw stuk. Enkele jaren geleden wonnen we met ‘Jef Komt Op’ nog de Gouden Joost in een wedstrijd voor amateurtoneel. Ik was ook 58 jaar spelend lid van Harmonie De Vredezonen en ben momenteel nog actief in de kerkfabriek, de schoolgemeenschap en Okra. We hebben hier zelfs leden van buiten ons gehucht omdat we met het bestuur zoveel activiteiten organiseren. Daarnaast volg ik accordeonlessen en ga ik elke week zwerfvuil rapen op mijn vaste route. Weet je, in 2022 vieren we 150 jaar Zittaart. We zijn nu al begonnen met de voorbereidingen van dat feest. Meer nog, ik ben van plan om tegen dan een boek over mijn geliefd gehucht te schrijven.”