Een lapje stille Kempen

Journaliste Suzanne trekt naar een Kempens gehucht en laat zich gidsen door een bekende inwoner. Want in een kleine gemeenschap ontstaan er soms grootse dingen. Deze maand: Kasterlee-Vorsel
Tienduizenden jaren geleden stroomde op de plek waar nu Kasterlee is de Poederleezee. Met de aanvoer van zand, leem en klei ontstond rondom Kasterlee een duinheuvel. Waar nu het gehucht Vorsel is, bleef het een drassige vlakte. Koeienstallen, hooischuren en weiden concentreerden zich telkens rond een driehoek van straten die dan op zich kleine gemeenschappen vormden. Pas in 1443 zijn ze samengevoegd tot het gehucht Vorsel. Tussen de riviertjes de Wamp en de Rode Loop kon je jaren later de voeten nog niet droog houden. Koob Witvrouwen weet er alles van. “Als we vroeger naar school gingen, liepen we vijf kilometer te voet door het water, tot aan de markt van Kasterlee. En dan kwamen we doornat in de klas en vlogen we nog op de achterste bank ook. Dat is altijd zo geweest: die van de markt zaten vooraan, die van Vorsel vanachter.”

HET BOERENLEVEN
De meeste boerenfamilies van Vorsel bleven de stiel trouw. Vandaag telt het gehucht zo’n honderd inwoners waarvan een groot deel boven de tachtig. Koob is met zijn 92 jaar één van de oudsten. “Maar ik rijd nog met de auto”, zegt hij. “Als ik naar het dorp ga, neem ik altijd enkele buren mee. Zo heeft iedereen zijn verzetje. Winkels of cafés zijn er niet, we moeten zelfs voor een brood naar het dorp. Vroeger kochten we ons gerief op de kruidenierswagen van Jules Donckers. Enkel als we een varken slachtten, kwam er vlees op tafel en dan nog werden de beste stukken vlees verkocht. En de eieren verkochten we op de markt in Turnhout. Dat zeggen we nog altijd: alle kiekens staan hier met hun gat naar Turnhout.” Of ze in de oorlogsjaren honger hadden geleden? Koob: “Neen, dat viel best mee. Eén keer ben ik wel eens geschrokken, toen er een vliegtuig van de Amerikanen hier vlakbij is neergeschoten. Ik was een jaar of vijftien en mocht van thuis niet gaan kijken. Het monumentje voor de gesneuvelde soldaten staat nu tegenover mijn deur. Vorig jaar met de 75ste verjaardag van de bevrijding, is hier nog een heel eskadron van het Amerikaanse leger geweest.”

EN DAN IS HET KERMIS
Midden het boerenleven is er wel wat vertier. “Elk jaar in april is het Vorsel kermis”, zegt Koob. “Dat wordt al meer dan vijftig jaar door de KLJ van hier georganiseerd. Op vrijdag komen de oudere mensen, zaterdag is voor de jeugd en op zondag is het familiedag. De kermis is ooit begonnen in de schuur van mijn ouders waar we volksspelen organiseerden. In de beste jaren kwam er wel drieduizend man op af. Maar verder is hier eigenlijk niet zoveel te beleven. Het pompoenschieten, maar dat is iets van die van de markt. Het wordt in Vorsel gedaan omdat hier veel plaats is. En op het oude voetbalterrein komen er regelmatig oldtimers samen. We hebben in Vorsel wel één belangrijke figuur gehad. Dokter Jan Van Gorp is hier in 1883 geboren. Hij was leraar en heeft veel over de geschiedenis van Vorsel geschreven. In één van zijn boeken staat ook het verhaal van Mie Jef. Die was heel curieus. Als wij van school kwamen, vroeg ze altijd of we wisten of er aan de markt iemand was doodgegaan of dat er een kindje was geboren. Mie Jef had ook een grote roephoorn waarmee ze de mannen van het veld naar huis riep. Maar die is helaas niet bewaard gebleven.”

DE GROTEN ETEN DE KLEINTJES OP
Heel wat jonge gezinnen van Vorsel, die zich aan de rand van het gehucht vestigden, namen de boerderij van hun ouders over. Koob: “Maar dat is toch wat aan het veranderen. We zien nu dat mensen met veel geld hier de boerderijen opkopen met inbegrip van alle gronden. Dan maken ze er een manège of zo van en verbouwen ze de boerderij tot een schone woning. Vroeger mocht dat niet, er zijn hier jaren geen burgerhuizen gebouwd want Vorsel moest haar landelijk karakter behouden. Maar uitbreiden kon ook niet. We zitten hier ofwel te dicht bij de markt of te dicht bij natuurgebieden zoals de Tikkebroeken. Velen hebben een aanvraag voor extra stallen of schuren ingediend maar kregen telkens negatief advies. Ik schat dat over enkele jaren alleen nog de grootste boerderijen zullen overleven. Dat is een spijtige zaak want zo gaat een mooi stuk van de geschiedenis van Vorsel voorgoed verloren.“