Bij Sibelco blikt men tegelijk achteruit en vooruit

Over de zandontginning in deze regio kan je vlotjes enkele boekwerken vullen over het economische en het menselijke luik: scenarioschrijvers, verzamel u! Recent floepten de feestkurken hier uit de champagneflessen tijdens een feestweekend. Geen pupil werd geraakt! Het is goed vieren als een bedrijf anderhalve eeuw bestaat en mag zeggen dat het in eer en geweten telkens een site achterlaat met respect voor de natuur. En dat dit milieubewustzijn nog altijd zal blijven doorwerken in de aanpak die het bedrijf hanteert. We gingen een kijkje nemen op de nieuwste realisatie: het openstellen van Schansheide in de voetsporen van duurzaamheidsmanager Bart Daems (46) en communicatieverantwoordelijke Ibn Delaet (46).

Duurzaamheid is iets dat jullie hoog in het vaandel dragen. Hoe vertaal ik dat?
Bart Daems: “We hebben hier, in onze bakermat de Kempen nog altijd een aantal groeves en fabrieken die erg actief zijn. We willen echt wel rekening houden met de mensen in de buurt én met de natuur. Uiteraard wil een bedrijf winst maken, maar één van onze doelstellingen is ook dat we iets terug doen voor de samenleving. In dat kader hebben we net een samenwerking afgesloten met Birdlife International waar men zich inzet voor de bescherming van vogels en hun habitat.”

Jullie stellen ook een gebied van 35 ha aan de groeve Schansheide open voor het publiek?
Bart: “Dat is een gebied in de buurt van de Sibelco-fabriek in Dessel. Het beheer ervan is overgedragen aan Natuurpunt. In overleg met provincie Antwerpen en de gemeentebesturen van Mol en Dessel is er een wandelpad aangelegd dat naadloos aansluit bij de wandelknooppunten van Mol en Dessel. Totaal nieuw is dat je nu richting Witloop kan wandelen, een gebied dat nooit toegankelijk was, en zo verder naar de Sas 4-toren. Er is ook een uitkijkheuvel aangelegd – uiteraard met dekzanden – van waarop je een prachtig uitzicht hebt over de zandontginning en de natuur die er in ontwikkeling is.”

De vogelkijkhut die jullie gezet hebben, zal zeker in de smaak vallen van al wie hier vogels wil komen spotten?
Ibn Delaet: “Op dat vlak hebben we nauw samengewerkt met Jef Sas, voorzitter van de lokale afdeling Netebronnen. Jef is een vogelkenner pur sang. We spreken hier toch al snel over een gereconstrueerd gebied van 35 ha. De hut is gemaakt uit een oude container. Binnenkort komen er nog enkele infoborden in omtrent de mogelijke vogelsoorten en we denken aan een mogelijkheid om vogelgeluiden te herkennen. Via een pijpleiding die we geregeld kunnen verleggen zorgen we voor een uitgebreid slikkengebied. Daar worden vooral restfracties naartoe gepompt. Dat moet diverse vogelsoorten erg veel mogelijkheden geven. De Schansput is niet meer in ontginning, maar Sibelco gebruikt de plas aan de kant van de fabriek nog wel als een opslagplaats van zand. Noem het een soort van ‘onderwaterzandmagazijn’.”

Door het gebied te ontsluiten is er meteen ook een nieuwe wandeling bijgekomen?
Ibn: “Er is overleg geweest met het provinciebestuur om het bestaande knooppuntennetwerk naadloos te verbinden. En dat levert twee fraaie, nieuwe wandelingen op. Aan de openstelling zijn wel een aantal spelregels verbonden. Het gebied is toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. En enkel de voorziene paden mogen betreden worden. Honden dienen aan de leiband te blijven en zwerfvuil willen we niet zien. Daarom zijn er ook nergens vuilnisbakjes geplaatst. Fietsen op de paden is verboden en zwemmen in de zandgroeve is niet alleen verboden maar ook écht gevaarlijk.”

Jullie hebben ook een fikse heuvel aangelegd van waarop je een prachtig uitzicht hebt over de ruime omgeving. Dit moet een heuse blikvanger worden?
Bart: “Echt mooi om zien, niet? We hebben hem al beplant met o.a. gaspeldoorn en tegen volgend jaar verwachten we volop heideontwikkeling. Dit kan ook een fantastische plek zijn voor scholen om een natuurwandeling te maken en gezellig te picknicken. Eén van onze werknemers heeft een kunstwerk ontworpen in de vorm van een verrekijker. Om terug te kijken op de voorbije 150 jaar maar ook om vooruit te kijken naar de toekomst. Binnenkort komt er ook een echte verrekijker die de bezoekers kunnen gebruiken om overal rond te kijken.”

Over de toekomst gesproken, jullie CEO Hilmar Rode en countrymanager Cathy Blervacq disten een interessant verhaal op over glasrecyclage. Zijn jullie daarin ook actief?
Bart: “De ontginning van kwartszand is nog altijd wel de core business. En dat zal zo blijven want hier wordt steevast op lange termijn gedacht. Zo wordt gewerkt aan een uitbreiding in de regio die ons van zand zal voorzien tot 2090. Maar de recyclage van glas. Eerst eerder bescheiden maar dat heeft een geweldige groei gekend. Zodat we nu zijn uitgegroeid tot de Europese leider op vlak van glasrecyclage. We hebben twee inzamelpunten: eentje in de Antwerpse haven waar o.a. intercommunales hun glas naartoe brengen. Dat wordt dan gezuiverd, gesorteerd en herbruikt. Op dat vlak is glas een dankbaar product, je kan het blijvend recycleren.”

Snijden jullie zo niet in je eigen vlees op vlak van zandontginning?
Ibn: “Toch niet. We zullen sowieso altijd kwartszanden nodig hebben. Je kan bij manier van spreken geen kristal maken van oude flessen. We hebben nu trouwens ook al een tweede inzamelpunt in het Waalse Lodelinsart. Daar komt het glas van ‘de korte keten’, de glasbollen die er geledigd worden.”

Het gebruik van dat oude glas kadert perfect in jullie visie om op deze manier de CO₂-uitstoot fors te reduceren?
Bart: “Door de scherven samen met nieuw kwartszand in de oven te stoppen, is er minder energie nodig en is er dus minder CO₂-uitstoot. En dat nemen we ernstig. Tussen 2021 en 2039 investeren we tien miljoen euro per jaar om onze CO₂-uitstoot met 37 procent te verminderen.”

De Verenigde Naties hebben 2022 uitgeroepen tot ‘het Jaar van het glas’. Jullie kunnen niet afzijdig blijven?
Ibn: “Het is een geweldig toeval dat dit net samenvalt met 150 jaar Sibelco. En laat nu ook ontmoetingscentrum en tentoonstellingsruimte ’t Kristallijn 25 jaar bestaan. Daarom is er daar een speciale tentoonstelling. En vlakbij is er het Sibelco Experience Centre, dat is in juli en augustus gratis te bezoeken op dinsdag, donderdag en zondagnamiddag.”