Fotograaf Bart Medaer: “Ik toon graag het onzichtbare”

Even uit nieuwsgierigheid. Medaer lijkt geen Kempense naam, mogen we jou een inwijkeling noemen?
Bart Medaer: “Ja, ik kom uit Lanklaar (deelgemeente van het Limburgse Dilsen-Stockem, nvdr.) aan de Maaskant, daar ben ik opgegroeid. Ik kwam in Gierle terecht via mijn werk bij Janssen Pharmaceutica in Beerse. Ik woon nu al 25 jaar hier, voor mij is dat ideaal. Ik zit hier goed en rustig. En de buren zijn heel tof. Ik ben helemaal geïntegreerd in Gierle. Ik deed onmiddellijk mee aan barbecues of aan de plaatselijke geschenkenbeurs, noem maar op. Ook Lanklaar is een klein dorpje, dat geeft dezelfde mentaliteit. Het moeilijkste hier vond ik de taal. Ik ben in Limburg in het plaatselijke dialect opgegroeid. Dat taaltje hier, dat was even schrikken. Maar het heeft zijn charme, het zijn toffe woorden, stoeberen bijvoorbeeld.” (lacht)

Dus fotografie is een pure hobby?
“Klopt, ik ben scheikundige. Bij organische scheikunde moet je kristallen maken. Die kristallen zijn me altijd blijven fascineren. Die ben ik beginnen zoeken in de natuur. In de winter ben ik heel veel met sneeuwkristallen bezig. Maar dat geeft hier een probleem. In de winter vriest het nooit hard als het sneeuwt. Dan krijg je geen mooie plaatjes. Daarom trek ik naar Finland of Noorwegen om die kristallen daar te fotograferen. Dat is begonnen met een mooie reis naar Lapland die ik op mijn vijftigste maakte. Ik stond daar toen helaas zonder camera. Het jaar daarop ben ik met een toestel teruggekeerd. Vanaf toen is die passie voor fotografie begonnen. Ik fotografeer graag natuurfenomenen, zoals sterren of het noorderlicht. Met een foto van ijsbellen ben ik ook al eens in het nieuws geweest. Dat zijn zeepbellen die beginnen te bevriezen. Het gaat alleen maar om het dunne laagje aan de buitenkant, het worden geen vaste bollen. Het is niet alleen dat hoor, ik trek ook graag naar een vogelhut.”

Met succes, jouw foto’s zijn bijna kunstwerken. Een berg in IJsland lijkt zelfs op een schilderij van Dali. En hoe maak je een foto van noorderlicht boven Gierle?
“Die foto is vorig jaar op 10 mei genomen. Voor zo’n foto heb je een speciale lens nodig met een lange sluitertijd. Dat licht kon je met het blote oog ook zien, maar dan niet zo gekleurd. Ogen zijn ‘s nachts niet gewoon om kleuren te zien, vandaar. Het was een uniek moment. Noorderlicht boven onze streek, dat maken we maar zelden mee. Vlak na middernacht kon je de stralen echt naar beneden zien komen. Ik lag al in mijn bed, mijn zoon ging de dag erna trouwen… Plots kreeg ik telefoon van Ruben Weytjens, een bevriende weerman uit Limburg: ‘Bart, ‘t is het moment!’ Ja, toen heb ik tot half twee in mijn tuin gezeten. Het was echt prachtig.”

Portretten van mensen, dat interesseert jou minder?
“Ik toon graag het onzichtbare, dingen die mensen niet onmiddellijk zien. Denk aan dauwdruppels of sneeuwkristallen. Laatst was er een gedeeltelijke zonsverduistering. Daarvoor ben ik naar Vlissingen gegaan. Op de dijk liet ik de dagjesmensen en hun kinderen meekijken. Dat vind ik heel leuk, om zoiets te kunnen tonen. Soms kan je op heel kleine plaatsen iets heel moois ontdekken. Blijf in de winter eens stilstaan bij een bevroren plas. Een foto van kleine luchtbelletjes kan dan een prachtig beeld opleveren. Fotografie geeft je een heel andere kijk op de wereld. Je kan zeggen dat je dan een nieuwe wereld ontdekt.”

Over naar die bijzondere foto van de maan. Die doet denken aan de bekende filmposter van E.T. Maar hier is het geen jongen met een fiets, maar een vliegtuig dat voor de maan schuift.
“Ja, ergens is dat wel zo. Kijk, er zijn mensen die berekeningen maken. Wanneer komt het ISS ruimtestation langs? Die weten dat tot op de microseconde. En dan zetten ze zich klaar voor een filmpje. Het is fantastisch wat je dan krijgt, maar dat lukt mij nooit. Maar in april was het een aantal dagen heel mooi weer. Ik zat wat foto’s te maken van de maan. Mijn doel was er om een stuk of veertig te nemen, om die dan op elkaar te plakken. Zo zou je een veel beter beeld krijgen van die kraters. Ik begon die avond foto’s te nemen en bij de derde foto zag ik dat vliegtuig al. Ik dacht nooit dat ‘die vlieger’ erop zou staan. Maar echt: mooi midden in het beeld over die maan heen, knal! Daar was ik natuurlijk heel blij mee. Is het een unieke foto van de maan? Nee, maar voor mij wel. Het is echt een lucky shot geweest. En weet je wat nog het leuke is? Je kan niet zien in welke richting dat toestel vliegt. Dat is een beetje raar. Je kan je hersenen echt op die foto loslaten.”

Vloog het toestel niet naar Eindhoven of was het daar net opgestegen?
“Ik heb het opgezocht op Flightradar. Daarop zie je een paar toestellen die het kunnen zijn. Ik heb het proberen uit te vissen. Kwam het vliegtuig uit Reykjavik? Vloog het van Antalya naar Manchester? Het is moeilijk om dat te bewijzen, maar wel tof om mee bezig te zijn.”

Hoe dan ook, ben je over die prachtige foto niet te bescheiden? Een lucky shot? Toeval bestaat niet, hoor je wel vaker. Is dit beeld geen prijs waard?
“Natuurlijk moeten al je instellingen correct staan, dat is nodig voor maanfotografie. En meedoen aan wedstrijden? Nee, ik heb die foto gewoon op de sociale media gezet. Vroeger deed ik wel eens mee aan wedstrijden, bijvoorbeeld van National Geographic. Maar ik ga daar heel eerlijk in zijn. Als je nog met een paar geselecteerden overblijft, dan gaat het meer over populariteit. Dan moet je al je vrienden en familie optrommelen. Je gaat dan meer reclame maken voor de organisatie. Dat wil ik niet meer doen. Sommige mensen vragen mij soms wat ik vraag voor een bepaalde foto. Ik heb er nooit een euro voor gevraagd. Daar ben ik echt niet mee bezig. Ik ben gewoon blij als mensen mijn foto’s mooi vinden.”

Dat is ook de instelling van de bekende fotograaf Michiel Hendryckx. Die schenkt zijn foto’s liever gratis aan de wereld.
“Juist, wat kan je voor een foto vragen? Ten eerste heb ik daar geen idee van. En ik heb al een job, een extra inkomen heb ik niet echt nodig. Veel geld vragen voor een foto, ik zou me daar ook niet goed bij voelen.”

En een expo in Gierle, zou je dat niet zien zitten?
“Dat zou ik wel willen doen. Of meedoen aan een tentoonstelling, dat zie ik zeker zitten. Wat ik nu al doe, is aanwezig zijn op kerstbeurzen. Dat doe ik op mijn werk en hier in Gierle. Ik maak winterse kerstkaartjes van mijn foto’s en die verkoop ik dan. Voor Gierle heb ik een speciale reeks gemaakt van onze molen: een puzzel, een vergroting en kerstkaarten. Dat bracht een aardig bedrag op. Maar de opbrengst gaat wel elke keer integraal naar een goed doel.”

Het is treffend dat je over ‘onze molen’ spreekt.
“Ja, In Stormen Sterk, zo heet hij, een prachtige molen die nog niet zo lang geleden helemaal is gerenoveerd. Weet je, er zijn al een paar stukken over mijn foto’s verschenen. Soms refereert men naar mijn Limburgse afkomst. En ja, daar ben ik echt fier op. Maar ik woon nu in Gierle, mijn dorp in de Kempen. Het dorp dat me met open armen heeft ontvangen en waar ik me helemaal thuis voel.”

Foto’s: Bart Medaer