The Earth Girl in Nel Aerts

Het lijken wel buitenaardse wezens die in de tentoonstellingsruimte van het Begijnhof zijn geland. Antropomorfe vormen zijn als lichtende paden naar schilderijen en collages uit eerder werk waarin de ziel van Nel Aerts zich weerspiegelt. “Dat is ook zo, elk werk vertrekt vanuit een moment in mijn leven, al heb ik op het moment van de creatie dat niet altijd in de gaten. Het is pas als het werk klaar is, dat ik er een persoonlijke ervaring in herken. Maar tegelijk gaat het ook over het kunstwerk zelf, de manier van schilderen, de vormgeving, compositie en verfhuid, de actie die nodig is om tot iets te komen.”

Zat het altijd al in je, om wat je voelt en meemaakt creatief uit te drukken?
Nel Aerts: “Ik tekende en knutselde van kindsbeen af. Zoals bijna elk schoolkind in Hoogstraten ging ik naar het IKO (Instituut voor Kreatieve Opvoeding), nu de Kunstacademie. Ik ben opgegroeid in Wortel en mijn middelbare studies deed ik in de kunstrichting van het Heilig Graf in Turnhout. Het was de tijd van schunnige tekeningetjes maken. Voor mij was dat logisch, zeker geen berekend parcours. Pas in het laatste jaar toen ik een stop-motionfilm met collages, tekeningen, drukwerk en muziek afleverde, had ik het gevoel: hier kan ik iets mee, ik moet in die richting verder studeren.”

Dat werd dan mediakunst aan het KASK School of Arts in Gent. Vond je creativiteit daar de juiste weg?
“Mmm, toch niet echt. In mediakunst zitten verschillende disciplines zoals film, montage, websites, digitale dingen. De opleiding was vrij technisch, wat voor mij niet echt relevant was. Ik ben dan snel mijn eigen weg gegaan. Met een averechts effect want ik ben met de oudere media beginnen werken zoals de ‘super 8 film’ en schilderen. Maar het was wel een interessante ontdekking hoe ik via een andere weg toch kwam tot de essentie van mijn creativiteit. Wat niet wil zeggen dat ik in die opleiding niets geleerd heb. De linken vind ik nog altijd terug in wat ik vandaag maak.”

Werk je vaak in een bepaald thema?
“Het werk komt eerder uit mijn eigen systeem en ervaring. Wat ik intuïtief meemaak, kruipt daar vanzelf in. Af en toe baken ik wel een idee af, zoals de honderd zelfportretten die ik in het Van Gogh museum in Zundert mocht maken. Daar denk ik dan ernstig over na, of het wel interessant genoeg is. Maar de meeste schilderijen ontstaan uit opeenvolgende handelingen. Schilderen, afschuren en nieuwe vormen zien die me op weg zetten naar de volgende laag. Collages zijn een dankbare werkwijze. Ze komen in veel van mijn werk terug.”

De titel van deze tentoonstelling ontleende je aan de cultfilm ‘Earth Girls are Easy’. Hoe inspireerde die film je?
“De film gaat over buitenaardse wezens die zich proberen in te passen in onze maatschappij. Ik vond het interessant om uit te zoeken hoe bepaalde vormen en beelden kunnen ontstaan, wat hun plaats is en hoe wij daar mee omgaan. Ik vind het chique dat ze zich hier in Hoogstraten in deze prachtige omgeving fysiek zijn komen neerzetten. De zeven sculpturen vertalen ook elk een moment uit mijn leven. Zo is er o.a. de Grote Overtocht, een project uit 2011 aan het Bootjesven in Wortel-Kolonie. Op een zelfgemaakt vlot voer ik toen naar het eiland in het midden van het ven, terwijl mijn vader (Vic Aerts, nvdr.) die tocht fotografeerde. Het gaat dus zeker niet over wat ‘girls’ zijn, de vormen zijn eerder genderneutraal. De beste vind ik die wat voorovergebogen zijn, als een expressie van de menselijke conditie.”

Hoe heb je het klaargespeeld om die zeven sculpturen in één week tijd ter plekke te maken?
“Dat was inderdaad spannend, gelukkig had ik mijn familie in de buurt om me bij de praktische details te helpen. Bij mij is het dikwijls: vol goede moed bergafwaarts, een zin die ik ontleende van Dominic van den Boogerd die het schreef bij een vroegere tentoonstelling. Toch was het voor deze sculpturen eerder een moment van overtuiging dat ik dit op deze plek moest doen. Want ik weet dat het altijd beter wordt omdat ik steeds bijleer en daarop ook kan vertrouwen. En voor de rest is het ‘gut-gevoel’: ik doe dat gewoon, het gaat lukken. Soms moet ik durven springen om verder te geraken, ook al kom ik dan wel eens in ademnood. Ik geef les in de schilderkunst op het KASK in Gent en twee van mijn masterstudenten hebben een week aan deze tentoonstelling meegewerkt. Dat was een superinteressante energie voor alle partijen.”

Die zin ‘vol goede moed bergafwaarts’ is ook te lezen in je schetsen.
“Klopt, het is een gedachte die vaak terugkomt. Voor de tentoonstelling heb ik mijn schetsboekjes uit elkaar gehaald en samengebracht tot een collage. Ik werk met carbonpapier, op het volgende blad staat dikwijls de afdruk van het vorige, wat me weer inspireert tot nieuwe tekeningen.”

Wanneer is voor jou een werk in balans?
“Dat is een complexe vraag. Ik denk dat wanneer ik onmiddellijk aanvoel dat er in het werk een soort van conflict of spanning zit die juist goed is. Of als er net iets genoeg mis mee is en de afbraak groot genoeg van wat het beeld al dan niet had moeten zijn. Er is wel één constante: er moet tijdens het maken iets gebeuren, iets dat ik voordien nog niet wist. Sowieso is dat iets dat zich bij elk werk anders gedraagt.”

In je atelier: hoeveel is het werken en hoeveel is het spelen?
“In het beste geval is werken gelijk aan spelen. Enerzijds is het keihard werken maar ook de hele tijd spelen omdat je bezig bent met dat waar je echt voor kiest. Het kunstenaarschap is een constante. De voorbije week bij het maken van de sculpturen was plezant. Maar ik weet ook op welke momenten ik streng moet zijn en discipline hebben. Wat ik als echt werk ervaar, is alles wat naast het creatieve komt. Het bureauwerk, afspraken maken… Je kan daar zeven dagen per week mee bezig zijn maar dan heb je niks gemaakt.”

Je bent bekend tot in het buitenland. Hoe hoog is de druk om telkens aan de verwachtingen te voldoen?
“Dat is een leerproces. Ik heb altijd een neiging gehad om constant tegemoet te willen komen en op alle vragen in te gaan. Maar dat is onhoudbaar. Ik ben het op een bepaald moment als invasief op mijn systeem beginnen ervaren. Het bepaalde mijn doen en laten in mijn atelier en dat is natuurlijk niet werkbaar. Dus heb ik leren afbakenen. Ik had gehoopt dat door de pandemie we iets meer zouden teruggaan naar de essentie in de kunst maar het is business as usual. Tegelijk vind ik het fantastisch dat ik op zoveel fronten mag inzetten. Ik moet vertrouwen blijven hebben in het feit dat als ik gewoon inzet en durf springen er altijd iets gebeurt. Met de juiste afbakening en discipline lukt dat allemaal.”

Wil je met je werk ook een boodschap voor de wereld uitdrukken?
“Ik vertrek vanuit de keuze om artistiek in te zetten, niet uit een verlangen om een boodschap te brengen. Dat is voor mij de enige manier om in de wereld te zijn. Het grenzeloze en vaak absurde karakter van die artistieke plek is fenomenaal en biedt op zichzelf een voorstel voor de wereld.”

Tot slot: in alles wat je tot nu toe al gemaakt hebt: wat is de rode draad?
“Volgens mij het uitdrukken van een menselijke conditie en al wat daar bij komt kijken. Met humor en een onvermijdelijk existentialisme en absurditeit een standpunt innemen en dat meestal via mezelf.” 

MEER INFO
De tentoonstelling ‘Earth Girls’ is tot 26 juni 2022 te zien in het Stedelijk Museum van Hoogstraten. www.hoogstraten.be/museum