Daisy Boman: Kneedt de wereld die ze ziet in haar werk

Daisy Boman bracht een belangrijk deel van de jaren tachtig door in Zuid-Afrika. Daar werd ze meermaals geconfronteerd met de toenmalige rassendiscriminatie en segregatie door de apartheid. Ze kwam in 1986 terug naar België en wou deze ongelijkheid een gezicht geven. De kunstenares deed dit door een Boman te creëren zonder gezicht. En die veroverden inmiddels, groot en klein, de ganse wereld.

Daisy, om meteen met de deur in huis te vallen. Waarom heeft jouw Boman geen gezicht?
Daisy Boman: “Ik vond het belangrijk om een beeld mee te geven waar we niet stilstaan bij de uiterlijke vorm van de mens, maar wel bij wat hij doet en onderneemt. Het kubusvormige hoofd symboliseert onze indoctrinatie door onder andere de omgeving waarin we opgroeien zoals cultuur en godsdienst. Maar ook geen gezicht. Geen man. Geen vrouw. Gewoon een beeld van hoe ik graag de wereld zou zien, waarbij iedereen gelijk is. Een ideale plaats waar iedereen elkaar helpt. Dat streven naar een beter en goed doel vind je in elk van mijn werken terug.”

Het idee begon bij de rassendiscriminatie in Zuid-Afrika. Hoe kijk je nu naar de wereld?
“We zijn er in die veertig jaar nog niet zoveel op vooruit gegaan. Onze blik is misschien minder gericht op Zuid-Afrika maar elders in de wereld zijn er nieuwe haarden van geweld en ongelijkheid ontstaan. Ik moet het jullie niet vertellen. Zet de tv maar even aan en je wordt meteen met de neus op de feiten gedrukt. Maar dat is zeker geen reden om triestig in een hoekje te kruipen. Integendeel. En misschien is dit wel de reden waarom het idee van de Bomannetjes na al die jaren nog steeds blijft aanspreken. Het is nog altijd actueel en het is nog altijd nodig om diezelfde boodschap uit te dragen.”

En na al die jaren blijven ze nog even hard samenwerken.
“Zeker en vast. Dat blijft het kernidee. Samen sterk is de achterliggende boodschap. Het in gemeenschap werken aan een betere wereld door verandering te creëren. En dat gaat met vallen en opstaan. Dat merk je ook in mijn verschillende creaties. De ene keer ogen ze al vrolijker dan de andere keer. Of zijn ze enthousiaster. Of net niet. Zoals in het echte leven eigenlijk. Maar altijd met oog op succes. Je hebt bij elk werk wel het gevoel: oké, ze geraken er wel.”

En dan te weten dat het met één mannetje is begonnen.
“Niet echt één mannetje, maar wel één werk. Dat werd tentoongesteld in een galerie hier in België en vond meteen heel wat weerklank. De expressie sprak duidelijk aan. Ik vond meteen de nodige inspiratie om meerdere werken binnen hetzelfde thema te maken. En dat is niet meer gestopt. Ongeveer een tien jaar na mijn eerste werk kreeg ik de kans om in de Engelse galerie Halcyon een expositie te houden. Dat werd meteen een vijfjarige samenwerking. Toen ging het plotseling snel en gingen mijn werken letterlijk de wereld rond.”

Tot in Singapore zelfs.
“Klopt. Dat blijft wel een bijzonder verhaal. Tot dan maakte ik vooral mannetjes in klei. Maar toen kwam de vraag van een bedrijf uit Singapore om levensgrote weerbestendige Bomannen te maken. Dat was even een andere aanpak. Uiteindelijk heb ik de beelden gevormd in polystyreen en afgewerkt met een glasvezel versterkte polyestercoating. Op dat moment gaat het niet meer alleen over creëren en ontwerpen. Maar moet je ook over de praktische aanpak nadenken en zorgen dat de logistiek helemaal klopt. Gelukkig is mijn man architect en heeft hij dus wel die technische en praktische kennis om dit mee tot een goed einde te brengen. Maar je mag zeker weten, ik was blij om te horen dat ze allemaal heelhuids in Singapore waren aangekomen. Ondertussen zijn er nog bijkomende aanvragen geweest van die opdrachtgever en staan er nu toch mooi een veertigtal beelden in Singapore. Ja, ik ben daar trots op.” (lacht)

En terecht.
“De Bomannen lopen daar door het bedrijfsgebouw van PSA en bij twee metrostations en wijzen op belangrijke plaatsen de weg voor hun bezoekers. Voor het bedrijf representeren ze echt het personeel. Ze zien daar hun eigen mensen in, waar goed voor gezorgd wordt, waar iedereen gelijk is en iedereen goed behandeld wordt. Een zeer fijn gevoel vind ik dat.”

Kunnen we ook dichter bij huis de Bomannen bewonderen?
“Zeker en vast. In Antwerpen, in de buurt van het MAS bijvoorbeeld. Daar staat al een tiental jaar de Antwerpse Fluisteraar. En die geeft je leuke complimentjes. Ook daar kan je weer dat positieve verhaal terugvinden. En recent is er een beeld onthuld bij het bedrijf Wilms in Meerhout. Zij maken zonnescreens en daar kreeg mijn beeld de naam ‘The Shadow Man’ mee. Ook op die locatie vertegenwoordigt het beeld de medewerkers, de eigen mensen van het bedrijf, die zich ook De Schaduwmeesters noemen. Als de zon perfect staat, en het hoofd van de Boman deels in de schaduw staat, komt het beeld prachtig tot zijn recht.”

Zijn het vooral opdrachten die je uitwerkt? Of zit er ook veel eigen werk in?
“Beiden. Ik krijg zowel opdrachten binnen die ik dan specifiek voor iemand maak. En die klanten komen van over de ganse wereld. Mijn laatste creatie gaat bijvoorbeeld naar Italië. Ook uit Engeland komen er nog veel opdrachten binnen. Maar ik maak ook zelf ontwerpen die dan in mijn collectie komen waaruit de mensen kunnen kiezen.”

Kom je eigenlijk uit een kunstenaarsfamilie?
“Eigenlijk wel. Ik had een zeer creatieve vader die erg mooi kon tekenen. En dat heeft me geïnspireerd. Ik ben me dan ook altijd blijven bijscholen, via diverse opleidingen. En het heeft me nooit meer losgelaten. Toen we in Zuid-Afrika woonden stond ik wekelijks op een kunstmarkt. Ook daar heb ik veel cursussen gevolgd. Al die verschillende impressies maken je tot wat ik nu ben.”

Is de manier waarop je werkt in die veertig jaar hard veranderd?
“Ja en nee. Klei is nog altijd klei en het achterliggend idee is nog altijd hetzelfde. Maar ik denk wel dat ik ook blijf groeien in mijn rol als kunstenaar. En door vast te houden aan dit idee blijf ik mezelf uitdagen om telkens weer iets nieuws te creëren. Dat maakt het een erg leuk verhaal.”

Wat mag ik je nog toewensen?
“Goh, ik ben eigenlijk heel erg blij met hoe alles gelopen is. Mensen vragen me wel eens of al die mannetjes niet beginnen te vervelen. Zeer zeker niet! Dus ik denk en hoop dat er nog voldoende inspiratie blijft komen om hier nog enkele jaren mee door te gaan. Maar als ik je dan toch één droom mag vertellen. Kijk hier eens door het raam buiten. Je ziet daar door de velden de spoorweglijn tussen Geel en Mol lopen. Zou het niet fantastisch zijn als daar enkele stappende Bomannen de reiziger het gevoel geven dat ze samen op stap zijn. Samen op weg naar… niemand weet naar waar. Zou dat niet mooi zijn?”

MEER INFO
www.daisyboman.be

Foto’s: Ludo Wouters