Tachtig familieleden aan de kersttafel: "Niemand mag zich op kerstavond eenzaam voelen"

Is eenzaamheid dan zo wijd verspreid, Filip?
Filip Stouten: “Ja, dat is het zeker. Dat werd mij ook pas echt duidelijk toen ik als wijkagent aan de slag ging. Ik kom zo vaak bij mensen aan de deur. Bij sommigen kom ik dan niet verder dan de voordeur, maar het gebeurt regelmatig dat mensen me vragen om binnen te komen. En als de taak waarvoor ik eigenlijk aanbelde dan afgerond is, vragen ze of ik niet nog even wil blijven zitten om een een praatje te maken. Dan voel je dat die mensen daar nood aan hebben omdat ze zich alleen voelen.”

Je zou toch kunnen denken dat met social media en WhatsApp-groepen mensen meer verbonden zijn dan ooit?
“Dat lijkt misschien zo, maar dat is zeker niet voor iedereen het geval. Ik heb zelfs de indruk dat sociale media het probleem van eenzaamheid alleen maar verergerd hebben. De mensen die al een breed netwerk hebben, kunnen inderdaad steunen op hun praatjes en contacten die ze hebben via hun smartphone. Maar zo zoeken ze misschien wel minder contact met mensen uit hun buurt. Hierdoor wordt de buurman of buurvrouw die alleen woont, minder aangesproken voor een kort praatje over de haag of bij het leeg maken van de brievenbus.”

Hoe kwam je er dan bij om die eenzame mensen uit te nodigen voor kerst bij je thuis?
“Tijdens één van die gesprekken zei iemand me dat kerstavond voor hem de moeilijkste avond van het jaar was terwijl dat voor mijn familie en mezelf één van de topmomenten is. Maar ik herkende wel een beetje wat de man bedoelde. Ik heb zelf geen beste jeugd gehad en in die tijd waren er ook voor mij kerstmomenten waarop ik me heel eenzaam voelde. Dat heb ik toen met mijn vrouw en kinderen besproken en die waren meteen mee met het idee om die mensen uit te nodigen. Dat was niet alleen leuk voor onze gasten, het gaf ook ons een goed gevoel. Het was leuk on hen te zien genieten en we genoten ook zelf van de gezelligheid.”

En het is dus niet bij die ene keer gebleven.
(lacht) “Neen, het jaar nadien hebben we dat opnieuw gedaan en stilaan zijn er jaar na jaar meer mensen mee aangeschoven. En eerst kookten we zelf, maar stilaan wilden onze gasten ook wel eens voor ons koken. Dan deden mijn vrouw en ik vooraf de inkopen en kwamen enkele van onze gasten voor ons en de andere gasten koken. Heel leuk allemaal, maar op den duur bleek ons huis te klein. Toen zijn we op zoek gegaan naar een andere locatie en zijn we in zaal Ontmoeting terechtgekomen. Dat gaf dan ook weer de mogelijkheid om nog meer mensen uit te nodigen. En zo zaten we vorig jaar met tachtig mensen aan het kerstdiner.”

En is met de verhuis van jullie living naar een zaal ook het concept veranderd? Of is dat nog steeds hetzelfde?
“Dat is wel een beetje veranderd. De vrijwilligers maken nu terug het hele menu klaar. En aan onze gasten vragen we om een geschenk mee te brengen van tussen de vijf en de acht euro. Die cadeautjes worden dan tijdens de avond uitgewisseld met de andere aanwezigen. En sinds een paar jaar betrekken we ook de kinderen van sociaal restaurant Tel-oor en van Ciris, het Arendonkse centrum voor jongeren die tijdelijk niet meer bij hun eigen ouders kunnen wonen. Die laatste kinderen weten vaak in de namiddag van 24 december nog niet of ze Kerstmis wel of niet met hun ouders kunnen vieren. Daarom proberen wij hen die namiddag een leuke tijd te geven tijdens een 4x4-tocht met HELM, de plaatselijke vereniging voor terreinwagens, en een pakjesmoment achteraf.”

Amai, 24 december ben je dus wel echt ‘van korvee’.
(glimlacht) “Er moet die dag wel heel wat gebeuren. We beginnen er dan ’s morgens vroeg aan en moeten dan ’s avonds laat de zaal nog opruimen nadat de laatsten rond 22.30 uur naar huis vertrokken zijn. Maar ons gezin staat er zeker niet alleen voor. We doen dat met een toffe groep vrijwilligers. Elk jaar vragen er nieuwe kandidaat-vrijwilligers of ze niet kunnen helpen. Maar we moeten vaak mensen teleurstellen omdat onze vrijwilligersgroep groot genoeg is en dat we anders riskeren om elkaar voor de voeten te lopen. Ook onze groep met sponsors wordt jaarlijks groter. Het doet deugd om te zien dat zoveel mensen bereid zijn om van kerstavond een feest te maken voor iedereen. Het is een lange dag, maar met het enthousiasme van de andere vrijwilligers en de vreugde die je bij de gasten ziet, vliegt ie voorbij.”

Dit Arendonkse verhaal lijkt wel een scenario voor een Hollywood kerstfilm. Hoe begin je daar eigenlijk elke keer weer aan?
“Dat is een vraag die ik regelmatig krijg, maar waar ik eigenlijk niet echt het antwoord op weet. Ik denk dat het allemaal start vanuit mijn idee dat niemand zich op kerstavond eenzaam mag voelen. En verder is het gewoon durf om eraan te beginnen, denk ik. De rest loopt dankzij onze vele sponsors en vrijwilligers eigenlijk vanzelf.”

En wat vinden de gasten ervan? Gaan ze na jullie diner met een warm gevoel naar huis?
“Dat denk ik wel. De Kerstman is ook elk jaar één van onze genodigden. Die geeft iedereen bij aankomst een kerstbal die de gasten dan in de kerstboom hangen. En als die boom dan helemaal versierd is met al die ballen, dan is ie het symbool voor de grote familie die we samen zijn en die samen Kerstmis viert. En zo voelen we dat ook allemaal aan. Daarom groeit onze familie elk jaar. Maar het mooiste bewijs van het welslagen van onze bijeenkomst was toen één van de gasten me een keer zei dat die kerstavond die we samen vieren voor hem het mooiste moment van het jaar is. Dat ontroerde me erg, maar gaf tegelijk aan dat het de moeite waard is en dat we deze traditie gewoon moeten verderzetten.”