Ria Dorssemont: literair leven in kinderboekenwereld

Ria, je was de eerste leesjuf ooit in Vlaanderen. Ben je zelf op dat idee gekomen?
Ria Dorssemont: “Voor mij was er al een boekenjuf: Anny Buelens. Zij richtte zich vooral op het integreren van boeken in scholen. Dat vond ik een mooi basisidee, maar ik voegde er zelf de focus op leesbevordering aan toe. Dat ligt me nauw aan het hart. Ik introduceerde de naam ‘leesjuf’ omdat dat meer omvat dan enkel boeken. Het aanleren van begrijpend lezen bijvoorbeeld. Daar hebben mijn man en ik een boek over geschreven: ‘Naar Meer Leesplezier’. Daarin geven we tips om kinderen met plezier naar een boek te doen grijpen. Want ik reik kinderen zowel strips als lees- en prentenboeken aan. Zo leren ze de diversiteit van literatuur kennen. Daarnaast ontwikkelden mijn man en ik ook een methode voor begrijpend lezen: ‘Leesweg’, vertrekkend van een fragment uit een goed kinderboek. Die methode helpt lagereschoolkinderen begrijpen wat ze aan het lezen zijn.”

Waarom draag je leesbevordering zo hoog in het vaandel?
“Lezen ligt aan de basis van veel essentiële zaken in het leven. Bijsluiters van medicatie lezen, studeren, contracten voorgelegd krijgen, belastingbrieven invullen,… Alles vereist een bepaald niveau van geletterdheid. Als je die basis niet mee hebt, kan dat voor obstakels zorgen in je verdere leven. Vanaf een jonge leeftijd op een positieve manier bezig zijn met boeken en literatuur kan daarbij helpen. Het leert je niet alleen begrijpend lezen, maar verruimt ook je wereld.”

Ik neem aan dat het idee van de leesjuf is ontstaan vanuit je passie voor boeken en literatuur. Waar komt die passie vandaan?
“Ik ben al heel mijn leven een grote boekenen literatuurfanaat. Mijn mama kocht vroeger Franse stripverhalen voor mij. Op die manier maakte ik kennis met verschillende vormen van literatuur én oefende ik tegelijkertijd een nieuwe taal. Daar zijn de eerste fundamenten voor mijn passie voor boeken gelegd. Later, toen ik mijn man Manu leerde kennen, werd die passie alleen maar versterkt. Ook hij was gefascineerd door alles wat te maken had met literatuur. Ik ben me later gaan toespitsen op kinder- en jeugdboeken.”

Wat maakt een boek tot een goed boek?
“Alles begint bij een vlotte schrijfstijl. Als je bij het eerste hoofdstuk al merkt dat je vastloopt, loont het niet de moeite om verder te lezen. Je schrijfstijl maakt of kraakt of dat mensen tot de laatste letter blijven doorlezen of halverwege afhaken. We moeten afstappen van het idee dat je een boek volledig moet uitlezen eens je er aan bent begonnen. Als het boek je niet ligt, laat je het beter links liggen en ga je best op zoek naar een boek dat wel bij je past. Dat creëert een positievere leeservaring. Naast schrijfstijl is inhoud ook belangrijk. Oppervlakkige boeken lees en bespreek ik niet. Het boek moet een vorm van diepgang bevatten. Die diepgang kan op verschillende manieren gecreëerd worden: van complexe thema’s aanhalen tot goed uitgewerkte personages en verhaallijnen verwerken in je boek.”

Je bijt je al jaren vast in kinder- en jeugdliteratuur. Is daarin een evolutie te merken?
“Onze kinder- en jeugdliteratuur is van een hoog niveau. Daar mogen we als Belgiëlandje heel trots op zijn. We zijn daarin al ver gevorderd ten opzichte van enkele jaren geleden. Zeker qua prentenboeken steken wij er nu met kop en schouders bovenuit. Vlaamse jeugdauteurs en illustratoren durven een stapje in het onbekende wagen. Ze durven al eens een risico te nemen door complexe thema’s aan te stippen en metaforen te gebruiken. Auteurs die thema’s als racisme of de klimaatopwarming in een vatbaar en boeiend kinderboek verwerken, hebben mijn hart.”

Hoe kunnen we literatuur nog toegankelijker maken voor kinderen en jongeren?
“Voorlezen is het begin van alles. Op die manier wordt literatuur toegankelijker voor iedereen. Zeker voor kinderen die het wat moeilijker hebben met lezen. Voor hen kan voorlezen een goed toegangspoortje zijn tot een fijne leeservaring. Daarnaast is het verplicht lezen ook een groot struikelblok. Kinderen verplicht laten lezen of hen laten kiezen uit een leeslijst voor een literatuuropdracht, motiveert hen niet om later zelf een boek vast te nemen. Geef hen de ruimte om zelf een boek uit te zoeken dat echt bij hen past. Er is een boek voor ieder kind.”

Heb je een favoriete kinderboekenauteur?
“Er zijn verschillende goede Vlaamse kinderboekenschrijvers en –illustratoren. Meneer Zee, Evelien De Vlieger, Pieter Gaudesaboos en Jef Aerts bijvoorbeeld. Zij weten perfect wat een kwalitatief hoogstaand kinderboek moet bevatten. Er moet een juiste balans zijn tussen inhoud, tekst en illustraties. Als dat evenwicht kwijt is en er een overvloed is aan illustraties, wordt de fantasie en creativiteit van kinderen niet genoeg gestimuleerd. Iemand die die juiste balans wel heeft gevonden en die me doet denken aan Roald Dahl, is de Vlaamse auteur Stefan Boonen. Net als bij Roald Dahl is er bij sommige van zijn personages een hoekje af. Dat toont kinderen dat iedereen een succesverhaal kan hebben, ook al voldoe je niet aan de idealen van de maatschappij.” 

MEER INFO
Al Ria’s boekbesprekingen en -waarderingen zijn te vinden op haar website: www.leesplezier.org.