Op zoek naar duurzame menstruatieproducten

In deze rubriek zoeken we naar de kleine dingen die we kunnen doen om onze wereld ietsje beter en duurzamer te maken. Want de wereld verbeteren, dat is makkelijk gezegd. Maar wat is haalbaar? En wat niet? Deze maand: duurzame menstruatieproducten.

“Veel traditionele menstruatieproducten zorgen voor een grote afvalberg, maar ook het productieproces heeft een grote impact”, vertelt Babs mij meteen. “Maandverband en tampons bestaan nu nog vooral uit katoen en plastic. Veel tampons bestaan zelfs uit gebleekt katoen, waarvan de bleekstoffen in je bloed kunnen komen. Maar er zijn wel degelijk gezondere en groenere alternatieven op de markt. Ik denk dat het daarbij vooral belangrijk is dat je zelf op zoek gaat naar wat voor jou persoonlijk werkt.” En zo keer ik huiswaarts met een mandje vol van die alternatieven. Uittesten maar.

EEN MENSTRUATIECUP
Laat ons beginnen met de herbruikbare producten. Als eerste test ik een menstruatiecup uit, een siliconen kuipje dat ik eerst 10 minuten in kokend water moet steriliseren. “Dat doe je best voor en na elke cyclus”, zo leerde Babs mij. Ik voel in eerste instantie toch weerstand om hiervoor mijn gewone kookpotten te gebruiken om daarin dan vervolgens ’s avond de patatjes te gaan koken. Gelukkig heeft mijn moeder de neiging om spullen die nog bruikbaar zijn bij te houden, waaronder de kookpotten van mijn grootouders. Zij bieden de oplossing. Enkele jaren geleden waagde ik me al eens aan zo’n menstruatiecup, maar toen vond ik het wat onhandig zitten en had ik wel eens last van lekken. Ik sprak er even over met Babs. “De cup komt in een paar maten, je moet de juiste kiezen”, was haar advies. “Het maakt een verschil of je al kinderen op de wereld zette en ook hoe hevig je menstruatie is.” Bij mij valt dat gelukkig al bij al nog mee en beperkt het zich ook tot vier dagen. Ik prijs me gelukkig. Er blijkt een verschil te zijn tussen siliconen en latex cups. De cups die gemaakt zijn van latex hebben vaak harde randen en zijn wat stijver. Het klopt, de cup die Babs me meegaf is veel soepeler en zachter dan degene die ik thuis had liggen. Om de cup in te brengen vouw je die tweemaal dubbel in de lengte en breng je deze in in de vagina. Na het loslaten ontvouwt de cup zichzelf en creëert het een vacuüm. Het is ook dat vacuüm dat ervoor zorgt dat je niet gaat lekken. Om de cup te spoelen kan je met één vinger het vacuüm verbreken via het steeltje of door aan de cup zelf te trekken. Het opgevangen bloed kan je via het toilet doorspoelen. Je spoelt daarna de cup met koud water.

HET STEELTJE VAN DE CUP
Het vergt wel wat oefening en routine, maar na drie cyclussen heb ik het helemaal beet. In het begin voelde ik soms het steeltje van de cup bij bepaalde bewegingen. Ik las dat je het ook gewoon mag afknippen, wat ik ook deed. Nu voel ik ‘m niet meer zitten en ben ik op geen enkele manier geremd in mijn bewegingsvrijheid. Eens de cup goed is ingebracht, kan je deze in principe 12 uur laten zitten. Ik voel me er beter bij om deze drie keer per dag te spoelen, namelijk ’s ochtends, na mijn werkdag en nog een keer voor het slapengaan. Als de cup goed was ingebracht had ik geen last van lekken. De cup is heel compact en makkelijk mee te nemen op vakantie of als je verwacht om ongesteld te worden. Als ik buitenhuis ben en ik voel dat het bijna tijd is breng ik ‘m meestal zelfs al in. Het kan geen kwaad, ik heb er geen last van en zo voel ik me altijd beschermd en veilig. Extra pluspuntjes: je kan er ook mee zwemmen en hij heeft een beperkt prijskaartje.

WASBARE MENSTRUATIESLIPS
Binnen de categorie herbruikbaar heb je ook nog twee vergelijkbare producten: wasbaar maandverband en menstruatieslips. Ze lijken in de basis erg op elkaar. Beiden moet je spoelen, wassen en laten drogen waarna je ze opnieuw kan gebruiken. Het maandverband kan je in je onderbroek leggen en met knijpers vastmaken. Een menstruatieslip is een slip waar het maandverband in ingewerkt is, verkrijgbaar in verschillende maten en modellen (hoog, laag, hipster,…). Ze gaan van heel basis tot supermodieus of zelfs met kanten afwerking. Het merk waar Babs heel enthousiast over is: Boody. Een duurzaam lingeriemerk dat in het assortiment ook menstruatieondergoed heeft. De slip die ik uitgetest heb, is vervaardigd uit een combinatie van biokatoen en organisch geteelde bamboe met een antibacteriële werking. Zonder PFAS, wat bij sommige andere merken wel het geval is. Ik kies voor een bikini model en ben vooral benieuwd naar de absorptiegraad én hoe het zit met geurtjes. Het slipje zit heel comfortabel en is ook heel ademend. Zelfs tijdens warmere dagen in de zomer voelde het fris aan. Het slipje bleek ook ontzettend absorberend. Zowel tijdens de dag als tijdens de nacht heb ik geen last gehad van lekken. Hoe lang je de slip kan dragen, is uiteraard afhankelijk van je bloedverlies, maar ik kon er mijn werkdag mee doorkomen. Het is ook interessant om, zowel voor herbruikbaar maandverband als voor menstruatieondergoed lekvrije opbergzakjes aan te schaffen voor onderweg. Als je voor dit product kiest, moet je er wel rekening mee houden dat je voldoende exemplaren hebt. En dat is wel een investering. Nog een klein nadeel: ik heb een aantal kledingstukken waaronder het slipje wat te hard aftekent en ik liever mijn naadloze ondergoed draag. De kledingkeuze is dus iets beperkter. Menstruatieondergoed lijkt me dan weer wel handig wanneer je last heb van incontinentie of kleine ongelukjes. Goed om weten: er is tegenwoordig ook menstruatie zwemkledij op de markt.

HERBRUIKBARE SPONSJES
Een laatste herbruikbare optie: de vaginale spons. De sponsjes die ik meekreeg komen uit de Middellandse zee en worden geoogst zonder verstoring van het ecosysteem. Ik ben gecharmeerd door het 100% natuurlijke karakter en als je voor de meest ecologische optie wil gaan, is dit zeker een mogelijkheid. Je kan ze maximaal 4 à 5 uur laten zitten. Voor gebruik moet je ze nat maken en uitknijpen. Na gebruik spoel je ze onder koud water en vervolgens was je ze met ph-neutrale zeep onder warm water (niet warmer dan 40 graden). Ik vond het persoonlijk net iets te veel gedoe. Verder vond ik ook het gevoel minder fijn. Ik voelde ze de hele tijd zitten terwijl ik bij de menstruatiecup vergat dat ik ‘m droeg. Je kan de sponsen ook enkel gebruiken tijdens de menstruatie, dus niet als je ‘wachtende’ bent.

ECOLOGISCH WEGWERPMAANDVERBAND
Voor wie toch niet meteen te vinden is voor de herbruikbare opties, maar wel graag een gezonder en ecologischer alternatief heeft voor de traditionele merken en producten kan zich bijvoorbeeld wenden tot de producten van Yoni. Ik testte het maandverband en de inlegkruisjes, die geen chemicaliën of plastics bevatten en gemaakt zijn van organisch geteelde katoen. Het gebruik van dit type product is algemener bekend en behoeft dan wellicht ook iets minder uitleg. En ook daar is het belangrijk hoe ze aanvoelen, hoe absorberend ze zijn en of je geen last hebt van geurtjes. Op alle vlakken scoren ze uitstekend. En zoals het merk zelf zegt: nooit meer parfum, plastic of andere onnatuurlijke materialen tussen je benen. Hallelujah!

CONCLUSIE
Ik ben vooral blij dat er voldoende alternatieven blijken te zijn voor traditionele, minder duurzame, producten die soms een gevaar zijn voor je gezondheid en je hormoonhuishouding. Zowel voor mezelf als voor mijn opgroeiende dochter. Voor mij kan de vaginale spons qua gebruik niet op tegen de cup of het slipje. Door het uittesten van de menstruatieslip ben ik wel overtuigd geraakt dat die ideaal is voor mijn 11-jarige dochter die binnenkort wellicht zal moeten leren wennen aan haar menstruerende lichaam, met alle ongemakken vandien. Ze heeft er nu alvast eentje standaard in haar boekentas zitten, iedere dag mee naar school, voor als de dag daar is. Ik ben zelf vooral fan van de menstruatiecup. Die is betaalbaar en je kan hem minstens 5 jaar gebruiken. Akkoord, er is een leerfase, maar daarna is het ook superpraktisch. Je heb enkel twee of drie keer per dag toegang tot goede sanitaire voorzieningen nodig. Een propere wasbak en kraantje waar je de cup kan uitspoelen zijn toch wel het makkelijkst. Mijn advies luidt vooral: experimenteer en probeer uit wat voor jou het beste werkt.