"Voor mij een glaasje water uit de Put van 't Rauw graag"

In Mol-Rauw, een Mols gehucht vlak tegen de grens met Limburg, dat gesticht was op wat op oude kaarten de Groote Heide heette, was er ooit een drooglegging. Nu hoeft u niet meteen te denken aan toestanden met machinegeweren, sluikstokers van allerhande sterke dranken en Al Capone-achtige toestanden. Neen, het Rauw had geen water meer. Een nijpend probleem in het midden van de jaren ’60 van vorige eeuw. De kranten wijdden er hele pagina’s aan. Het lokte zelfs de Echo-ploeg van Jan Van Rompaey naar het dorp. Want dit was nog erger dan… U weet wel. Rauwenaar en meer dan ervaren gids Dré Bertels (74) maakte het zelf mee en weet er heel wat over te vertellen.

Dré, jij hebt die drooglegging als kind effectief meegemaakt?
Dré Bertels: “Klopt. Door allerlei omstandigheden begon in die tijd de maatschappij ‘Sablières et Carrières Réunies’ een groot deel van wat de Gemeenteheide was te ontginnen omdat er witzand in de bodem zat. Er kwam een nieuwe zandput. In Mol-Rauw haalden alle bewoners in die tijd hun water via een put. Een put met een rol, zoals je nog in Bokrijk ziet of via een pomp die aangesloten was op een ‘geslagen’ put. Want van waterleiding was hier geen sprake. Op termijn vielen de mensen zonder water. De maatschappij liet wel putten boren, maar dat was op de kosten van de bewoners en ze moesten zich ook nog eens een elektrische pomp aanschaffen. Op de duur kwam alles droog te staan. Uiteindelijk was de oplossing dat de Molse brandweer alle dagen een ronde maakte. Daar stond werkelijk van alles klaar: kommen, potten, kastrollen, zinken kuipen,… Want de bakker en de beenhouwer moesten het hier mee doen. En dan moest de was nog schoon zijn De bewoners trokken bij het gemeentebestuur redelijk fors aan de alarmbel. En, eerlijk is eerlijk, ik denk niet dat er in dit land een dorp is dat sneller aan het waterleidingnet werd aangesloten dan Rauw.”

Wat nu het grootste binnenmeer van Vlaanderen is, zag er toen helemaal anders uit?
Dré: “Jawel! Wij hadden er een beemd, waar we konden hooien. Als snotterke was dat heel plezant, alles helpen opladen en dan bovenop de kar terug naar huis. Aan de noordkant was een kwelgebied, vergelijkbaar met wat nu natuurgebied Buitengoor is. Dat was een vettig, zompig speelterrein. Op dat stuk was ook de Bunput of de Springputbron. Die is indertijd mee weggebaggerd. Maar dat water bleef natuurlijk in de plas stromen. Vandaar dat men een overloop gemaakt heeft van die noordelijke plas naar de Put van ’t Rauw. Van hieruit is er dan weer een overloop gemaakt dat het overtollige water afvoert naar een andere zandput, de Kanaalplas en uiteindelijk komt al dat water terecht in het kanaal Dessel-Kwaadmechelen.”

En nu is het de bedoeling om al dat kostbare en waarschijnlijk bruikbare grondwater in te schakelen in het watercircuit?
Jan Bronders (VITO): “Ja, het klopt dat al het grondwater van dat overloopdebiet nu eigenlijk verloren gaat. Daarom komt er een proefinstallatie die een jaar lang de waterkwaliteit gaat monitoren. Als zou blijken dat het inderdaad bruikbaar is als drinkwater, zal Pidpa dat meenemen in hun systeem.”

Is er al een etiket voorzien om eventueel op de flessen te kleven? Daar valt wel een mooie naam voor te verzinnen, toch?
Jan: (lacht) “Het zal wel niet gebotteld worden! Als het drinkbaar blijkt te zijn, zal het gewoon uit je kraan lopen.”

Er zijn nog andere zandputten die gebruikt gaan worden als zogenaamde Klimaatplassen?
Jan: “De zandput van Mol-Donk. Vlakbij Belgoprocess, die momenteel nog in ontginning is zal voor een tijdelijke buffering van water zorgen. Er komt ook een stuw opdat bij droogte de nabijgelegen Witte Nete niet droog komt te staan. En er wordt onderzocht of er een deel van het water kan gebruikt worden voor de nabijgelegen KMO-zone en of landbouwers bij droogte hier water kunnen capteren.”

Een ander project, maar ik denk dat het nog in de kinderschoenen staat, is het gebruik van water uit het Postelvaartje?
Jan: “Daar hebben we een installatie geplaatst om het debiet te meten. Het Postelvaatje betrekt zijn water uit het kanaal Herentals-Bocholt. Momenteel loopt er bij VITO een doctoraatsstudie om na te gaan of het water in de bodem kan geïnfiltreerd worden ten behoeven van de landbouw.”