Op taalklas met 'Moeder-Taal'

'Moeder-Taal’ schrijft LIGO Kempen niet zonder reden met een koppelteken. De doelgroep voor deze cursus Nederlands zijn mama’s die in het verplichte inburgeringstraject de cursus maatschappelijke oriëntatie al hebben doorlopen maar nog geen mogelijkheid hadden om onze taal te leren omdat ze o.a. geen toegang hadden tot een crèche voor hun baby’s en peuters. LIGO Kempen zocht daarvoor een oplossing. In samenwerking met CVO HIK, Kind & Gezin en de overkoepelende organisatie Huis van het Kind Baldemore organiseren zij tegelijk met de lessen Nederlands een kinderoppas. “De cursus Moeder-Taal geven we nu al zo’n tien jaar, met een onderbreking tijdens de coronajaren”, begint Myriam Mariën, die al 25 jaar lesgever is in wat voorheen het Centrum voor Basiseducatie was.

EEN WATERVAL VAN TALEN
Intussen druppelen de mama’s binnen, kindjes op de arm. Even is het moeilijk om hun kroost achter te laten bij de kinderoppas in het speelzaaltje naast het leslokaal. Maar de wil om een nieuwe taal te leren is toch groter en in geen tijd zitten er 14 mama’s rond de tafel. Ze zijn afkomstig uit Tanzania, Ghana, Palestina, Eritrea, Turkije en India en wonen nu in Mol. In een mengelmoes van o.a. Swahili, Tigrinya, Arabisch en Turks vertellen ze elkaar nog snel de laatste nieuwtjes. Maar als de les begint, verloopt de conversatie zoveel mogelijk in het Nederlands. Voor Onderox Magazine stellen ze zich graag even voor: waar ze vandaan komen, hoe lang ze al in België wonen en hoe oud hun baby of peuter is die ze in de oppas achterlieten. En vooral: waarom ze Nederlands willen leren. “Ik heb in Palestina een opleiding kleuterleidster gevolgd en wil dat hier graag verderzetten”, begint Najwa. “Ik wil de brieven die we van de crèche en de school krijgen kunnen lezen”, gaat Khadijah verder. Salma uit Tanzania hoopt op een job in een ziekenhuis, Selam uit Eritrea ziet werken in een woonzorgcentrum wel zitten… Niemand die zegt: “ik leer Nederlands omdat ik dat moet.” Khadijah wil toch eerst leren fietsen. “Ik ben zo bang op de fiets”, zegt ze. Alle cursisten vallen haar bij: “fietsen is in dit land een hele onderneming.” Voor Myriam is dat het sein om haar foto’s van vervoermiddelen boven te halen: een fiets, een autobus van de Lijn, een wagen… Meteen leert ze hen de zin: ‘ik kom met de bus’. Intussen zit Madina uit Afghanistan er stilletjes bij: “Ik ben zo moe”, zegt ze zacht. “De baby heeft de hele nacht gehuild.” Myriam helpt voortdurend om de juiste woorden te vinden. Plots horen we uit de speelkamer een baby de keel openzetten. Priyanka uit India herkent het geluid meteen en veert recht. Straks zal ik van de vrijwilligsters Regine en Geert in de kinderoppas horen dat de cursisten hun baby zeker mogen komen troosten of voeden als ze dat nodig vinden. Myriam gaat onverstoorbaar verder met de les. Maar vandaag geen ABC-letters, leesoefeningen of grammatica. Myriam vertelt over babyvoeding en leert haar cursisten de Nederlandse woorden voor fruit en groenten.

VEEL MEER DAN EEN TAAL LEREN
De les kabbelt verder en na een korte pauze neemt collega Tine van CVO HIK voor de hoger geschoolde cursisten en Sofie van LIGO voor de lager geschoolden de les over. Zo krijgt Myriam wat tijd om over de cursus ‘Moeder-Taal’ uitleg te geven. Tinne Nuyts van Huis van het Kind Baldemore (Balen, Dessel, Mol en Retie) komt er ook bij zitten. Tinne: “Onze instantie zorgt zowel voor LIGO als voor CVO voor een logistiek kader. We zoeken een lokaal en bieden extra ondersteuning. Deze mama’s hebben ook nood aan praktische tips over de gezondheid en opvoeding van hun kindje. Regelmatig komt er een verpleegster van Kind & Gezin hen daarin begeleiden. Ook onze gezinscoaches bieden hulp. Zij staan naast het gezin bij hun zoektocht in onze overheidsadministratie die voor hen een mallemolen is.” Myriam gaat verder: “Moeder-Taal is echt ontstaan uit een noodzaak. Vroeger kreeg ik in de reguliere lessen Nederlands regelmatig vrouwen die al vijftien jaar of langer in ons land waren. Zij spraken wel een beetje onze taal maar dat was veeleer dialect en dat kan je nog moeilijk recht trekken. Dat ze zo lang gewacht hadden om Nederlands te komen leren, kwam doordat ze jarenlang thuis gezeten hebben met hun kinderen en het aanbod van crèches niet kenden of er door lange wachtlijsten geen toegang tot hadden. Ook het rollenpatroon in hun cultuur speelt mee. Wij kunnen ons dat niet voorstellen maar heel wat vrouwen mógen hun kind niet naar een crèche brengen. En dan ging het kind naar de kleuterschool en begrepen ze niks van de brieven of het oudercontact. Met ‘Moeder-Taal’ hebben we alvast het probleem van geen oppas vinden opgelost.”

DE EINDTERMEN
Hoewel het geen klassiek onderwijs is, krijgen de cursisten na de nodige modules van elk zestig lesuren het diploma 1.1. Myriam: “De vaardigheden die ze dan onder de knie hebben, gaan over heel praktische dingen zoals je beleving van iets kunnen verwoorden, informatie begrijpen of geven, een afspraak maken… Na een niveaubepalingstest verwijzen we hen dan door naar de reguliere lessen van ofwel CVO HIK of LIGO en behalen ze het diploma 1.2. In deze les van Moeder-Taal leren we hen nog niet schrijven, we hebben onze tijd nodig om die zaken aan te leren die ze in het dagelijkse leven als mama nodig hebben. Volgende week geef ik bv. een les over anticonceptie en het vrouwelijk lichaam. Zo kunnen ze bij een bezoek aan de gynaecoloog in het Nederlands duidelijk maken wat er schort. En zie ik mama’s die uitgeput zijn door hun huilende baby, dan besteden we tijd aan tips hoe je je kind beter kan laten slapen. Er zijn veel noden in opvoeding en zorg, psychische problemen en stress. Als we dat allemaal opzij zouden schuiven om letters te leren schrijven, dan zouden we het doel van deze cursus missen.”

DE TAAL DIE ELKE MAMA KENT
De taal waarin ze zelf zijn opgegroeid, moeten ze die dan maar vergeten? Myriam: “Helemaal niet! Het is belangrijk dat ze hun moedertaal blijven spreken, ook met hun kinderen. Het thuisgevoel is voor hen belangrijk en zo hoort het ook. In de les spreken ze soms hun eigen taal als ze een medecursist over een lesonderwerp willen helpen en dat is prima. Alleen als ik merk dat ze over privézaken gaan babbelen, grijp ik in. Zolang ze maar graag en veel spreken.” Dat is ook wat we horen bij de vrijwilligsters Geert en Regine. Zij spreken Nederlands tegen de kindjes. Geert: “Het is de basis van integratie, dat kinderen wennen aan onze taal en onze manier van omgaan met elkaar.” Zelf waren ze in hun mama-jaren ook in het buitenland en hadden ze die mogelijkheid niet om taalles te volgen en tegelijk een oppas voor hun kinderen te vinden. Vandaar hun motivatie om bij ‘Moeder-Taal’ dit vrijwilligerswerk te doen. Regine: “We werken ook graag met Nederlandstalige kinderliedjes.” Kindjes worden meteen rustig als ze een muziekje horen en zo kunnen we de mama’s langer in de les laten.”

MEER INFO
Wie meer info wil over de ‘Moeder-Taal’ klas, kan contact opnemen met Myriam: myriam.marien@ligo-kempen.be of tine.verbakel@hik.be. De lessen worden zowel in Mol, Geel, Herentals en Turnhout gegeven. Het Huis van het Kind is nog op zoek naar pampers voor de pamperbank (vooral aan de maatjes 4, 5 en 6 is er grote nood). Ook vrijwilligers voor de kinderoppas mogen zich bij hen aanmelden. Alle info op www.ligo-kempen.be, www.hik.be en www.huisvanhetkindbaldemore.be