De Merode en zijn Witheren

Elk excuus is goed om eropuit te trekken, maar met zo’n gewichtige verjaardag mag het wel eens iets meer zijn. En dat geldt ook voor mijn gezelschap. Mijn kleine zus, meter van de oudste en sinds ‘de corona’ ook: knuffelcontact. Twee zussen, op bezoek bij de broeders. Onze uitvalsbasis: B&B De Zil, gelegen te midden van bossen en weilanden aan het Zillekespad in Herselt. Gastvrouw Dana ontvangt ons met een vanzelfsprekende gastvrijheid. Wij zijn meteen fan van de authentieke uitstraling van het smaakvol ingerichte pand. Een veelbelovende start van onze korte staycation, want ver moesten we dus niet rijden.

KILOMETERS VRETEN
Onze tweewielers staan al op ons te wachten, zoals vooraf met Dana besproken. Opgeladen en wel. Ja hoor, we gaan voor elektrisch. Kilometers vreten. Kwestie van toch zoveel mogelijk impressies in onze korte trip te steken én onderweg nog genoeg adem over te hebben om ongelimiteerd en ongegeneerd bij te babbelen. Dana geeft ons overschot van gelijk. “Een fietstocht per e-bike is echt een uitstekende manier om de omgeving te verkennen. Het landschap is niet alleen glooiend, maar vaak ook heel uitgestrekt. Prachtig, dat wel, maar zeker als er wat wind staat kan de elektrische ondersteuning je dat welgekomen duwtje in de rug geven.” Voor de huur van de e-bikes werkt Dana samen met Bert Van Calster van BVC bikes in Herselt. Nu nog te vinden in de Molenbergstraat, maar binnen afzienbare tijd verhuist hij met zijn zaak naar een nieuwe, ruimere locatie. “Door de samenwerking met Bert kan ik op mijn twee oren slapen, ik weet dat mijn gasten goed uitgerust de weg op gaan.”

OP DE TRAPPERS MET PATERS EN PRINSEN
In het kader van het feestjaar van de Norbetijnen stippelde de Merode vzw acht gloednieuwe fietsroutes uit en bundelde deze in een inspirerende en handige gids. Met dank aan onze gastvrouw bemachtigden ook wij ons eigen exemplaar. Voor dag één kozen we de route: ‘op de trappers met paters en prinsen’. Aangezien we voor deze vroege zondagochtend een meeneemontbijt bestelden bij Torenhof in Westerlo vertrokken we, geheel tegendraads, in de andere richting. Dankzij de duidelijke bewegwijzering met knooppunten én – toegegeven – de alertheid van mijn reisgezel, blijkt dat geen enkel probleem te zijn. De invloed die kerk en adel had doorheen de jaren blijft niet onopgemerkt. We genieten niet enkel van prachtige historische gebouwen, de abten en prinsen waren duidelijk ook liefhebbers van uitgestrekt groen. We kunnen een blik werpen op het kasteel van Prins de Merode, fietsen door Het Riet, een mooi natuurgebied op een boogscheut van de dorpskern van Westerlo, en houden even halt bij het kasteel van Jeanne de Merode. Een majestueus kasteel, oorspronkelijk bestemd voor slechts één ongehuwde gravin, biedt inmiddels onderdak aan de gemeentelijke diensten van Westerlo. Over een inspirerende werkplek gesproken.

EEN ECHTE DA VINCI?
Al gauw zien we de Norbertijnenabdij van Tongerlo opduiken, dat betekent ook dat we ons kunnen verwarmen bij een kopje verse thee van het tegenover gelegen Torenhof. We pikken ons fietsontbijt op en wagen ons over de kasseien van de oude lindedreef naar het poortgebouw van de abdij. We hebben een droge maar frisse dag uitgekozen. Toch is de aanblik van het binnenplein en de aanwezige rust zo hartverwarmend dat we besluiten om even op een bankje neer te strijken en onszelf te verwennen met het lekkers dat we net wisten te bemachtigen. Het hele pakket, maar met name de verse huisbereide wafels en de gemberkoekjes smaken verrukkelijk. We nemen ons voor om nog eens terug te komen naar de abdij voor een ‘echt bezoek’, onder meer ook aan het Da Vincimuseum. Daar zijn we vandaag namelijk jammer genoeg iets te vroeg voor. Dagelijks vanaf 14 uur kan je er onder andere een replica van het Laatste Avondmaal van Leonardo Da Vinci bewonderen. Deze versie zou volgens wetenschappers zo dicht bij het origineel staan dat Da Vinci naar grote waarschijnlijkheid zelf mee schilderde aan het werk, aldus de brochure.

VAN ORDE NAAR ABDIJ
We hervatten onze route. Op weg naar de volgende orde van witheren, de norbertijnen worden namelijk ook wel eens witheren genoemd, naar hun witte habijt. De route leidt ons langs het kasteel Meeûs d’Argenteuil, de Beddermolen en de Sint-Dimpnakapel in Zammel. Onderweg nemen we ons ook voor om bij een volgende bezoek aan de regio het natuurreservaat Zammelsbroek te voet te verkennen. Volgens onze brochure een echte aanrader. Via de Sint-Bavokapel in Eindhout en een kapelletje dat ooit het allerkleinste gemeentehuis van België was bereiken we de Norbertijnenabdij in Averbode. We zijn meteen gecharmeerd door de spiegelvijver op het binnenplein en besluiten dat dit een ideale plek is voor een welverdiende pauze. Na een kort bezoek aan de kerk fietsen we vervolgens weer richting het Zillekespad.

THUIS OP RESTAURANT
Tijdens onze trip zijn de horecazaken nog niet geopend. Een diner in brasserie de Verlossing in Blauberg zit er dus niet in. In plaats daarvan bestellen we bij Bar Jardin in Westerlo een diner voor levering ‘aan huis’. En omdat een terrasje bij het nabijgelegen Ten Kapittelberg ook nog niet aan de orde is, voegen we een fles rode Kappitelwijn toe aan onze bestelling. De streekproducten moeten aan een evaluatie onderworpen worden, toch? Een goede keuze zo zal achteraf blijken. In afwachting van onze maaltijd genieten we van de infrarood stralers op onze kamer en van een verfrissende douche. Dana dekt voor ons intussen de tafel in de sfeervolle ontbijtruimte met zicht op de voortuin, het weiland en de bossen. Pure verwennerij! B&B de Zil ligt op een steenworp van wandelknooppunt 20. Na het eten lokt een avondwandeling ons terug naar buiten. De wandeling ‘langs pastorieën en kapelletjes’ uit de eveneens gloednieuwe wandelbrochure kunnen we inkorten tot acht kilometer en passeert langs knooppunt 20. Een prachtige avondzon vergezelt ons en de afwisselende natuur weet ons te bekoren. Een ideale route voor de rusten stiltezoeker. Jammer dat Café Den Hulst in Herselt, met z’n meer dan vierhonderd bieren op de kaart, nog niet geopend is.

PRINSHEERLIJK ONTBIJTEN
En dan het beste onderdeel van elders overnachten: het ontbijt. Dit is er eentje om U tegen te zeggen. Dana verwent ons met lokale en verse streekproducten. Haar fietstochtje naar de bakker in het dorp voor die kraakverse pistoletjes behoort al jaren tot haar ochtendroutine. En dat je van een ‘schoon tafel’ niet kan eten, mag dan waar zijn, maar de aankleding met het charmante servies en gezellige textiel maakt het plaatje hier toch wel compleet. Voldaan en tevreden springen we terug op de trappers voor onze tweede fietsdag. Stoppen voor wat lunch zal niet nodig zijn. Ook de batterijen van onze e-bikes zijn helemaal klaar voor een nieuwe dag.

IN HET SPOOR VAN DE WITTE
Vandaag fietsen we in het spoor van De Witte. En dat mag je letterlijk nemen. De jonge Ernest Claes, nu vooral bekend van zijn streekroman De Witte, werkte als tiener op het bureel van de abdij van Averbode. We nemen dezelfde route die de jongeman nam om, na zijn werk in de abdij, weer naar huis te fietsen. We passeren dan ook de bescheiden boerderij waar het landbouwersgezin Claes met hun negen kinderen woonde. De woning is nu zo ingericht zoals Claes het zelf gekend heeft en doet dienst als bezoekerscentrum en toegangspoort naar het natuurgebied De Demerbroeken. Hoewel we richting Zichem fietsen, bezoeken we het centrum pas later. Onze route brengt ons eerst naar Diest. We houden de spoorweg links en rechts van ons stroomt de Demer. Eén van de mooiste stukjes die we tijdens onze trip ontdekken. Na het natuurschoon laten we ons eveneens bekoren door het gezellige Diest. We passeren de vroegere ‘refugiehuizen’ of ook wel de vluchthuizen van de beiden abdijen. Tijdens het ancien regime was het voor de norbertijnen in tijden van onlust veiliger binnen de versterkte omwalling van Diest dan in hun abdijen op het platteland. Hoewel het er nu op deze maandagmiddag relatief verlaten bij ligt, zien we het potentieel van een bruisende, maar groene, culturele en historisch rijke stad.

MOPPEN OF NOPPEN
We verlaten Diest en worden getrakteerd op prachtige Hagelandse vergezichten. Lichtjes twijfelend aan onze kennis van de fruitteelt proberen we toch de gewassen thuis te wijzen. Dat we wijnranken en perenbomen gezien hebben dat durven we hier bevestigen. Na een fikse rit en blij met onze elektrische ondersteuning, zien we hem in de verte opduiken: de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek van Scherpenheuvel. Zelfs van ver maakt de zeldzame koepelkerk indruk. Het lijkt wel of de route ons via een omweg en langs de achterdeur tot aan de voet van de basiliek brengt. Dat effect wordt nog versterkt door de opmerkelijke stilte die we aantreffen rond de basiliek. Gelukkig blijken de souvenirkramen toch geopend te zijn. Scherpenheuvel bezoeken en zonder het — althans in onze familie — bekendste bedevaartssouvenir naar huis gaan, zou heiligschennis zijn. In mijn zoektocht naar ‘Scherpenheuvelse moppen’ leer ik echter dat de typische ronde gebakjes met peperkoek en anijssmaak eigenlijk ‘noppen’ genoemd worden. Is het jou ook nog een verre herinnering? Weet dan dat je vandaag de dag niet meer ten prooi moet vallen aan keuzestress. Er is geen sprake meer van harde of zachte noppen. Er is nog slechts één variant, en die is gelukkig nog steeds uitermate nostalgisch lekker.

VOOR IEDER WAT WILS
Tijdens het laatste deel van onze route laten we ons nog verrassen door De Maagdentoren, het dorpsplein van Zichem en de schilderachtige watermolen. We overschouwen onze uitstap en concluderen dat zo’n zussen-uitje jaarlijkse kost moet worden. Conclusie nummer twee: een bezoek aan de streek van deze witheren kunnen we iedereen sterk aanraden. Of je nu houdt van fietsen, wandelen, terrasjes doen, kunst, cultuur, natuur, geschiedenis of van ultieme rust, hier vind je het allemaal.

MEER INFO
www.dezil.be
www.demerodeonline.be
www.norbertijnenindemerode.be

POP UP FIETS- & WANDELCAFÉ
Gedurende de maanden juli en augustus organiseert B&B De Zil een pop up fiets- en wandelcafé. Je kan er op zaterdag en zondag van 13u tot 18u terecht om in alle rust te genieten van een verfrissend drankje.