Anneke Luyten: "De drang om weer concerten te zingen is enorm groot"

Anneke Luyten won o.a. de wedstrijd voor Jonge Solisten van De Filharmonie Vlaanderen en bereikte de halve finales in de Koningin Elisabethwedstrijd. Ze zong opera’s en klassieke concerten in binnen- en buitenland en volgde operaopleidingen en professionele scholingen allerhande, in ons land en ver daarbuiten. Maar ook bij een enorm zangtalent slaat corona bikkelhard toe. Zowat alle klassieke concerten werden uitgesteld en de operawereld viel het voorbije anderhalf jaar volledig stil.

Operazangeres, hoe word je dat?
Anneke Luyten: “Ik heb mijn operastem pas ontdekt toen ik 17 was. Ik studeerde aan het Lemmensinstituut in Leuven en was geen supertalent in viool. Dus besloot ik als hoofdvak zang te gaan doen, op aanraden van een lerares. Daarna ben ik naar de Operastudio Vlaanderen in Gent gegaan. Later ging ik in Waterloo studeren (aan de Chapelle Musicale Reine Elisabeth, nvdr.) en aan de vermaarde operastudio ‘Jeunes Voix du Rhin’ in Colmar/ Straatsburg (Frankrijk, nvdr.).”

Hoe geraak je in zo’n internationale school binnen?
“Door auditie te doen. In Straatsburg hebben ze mij heel last-minute via een YouTubefilmpje gevonden. Dat had mijn agente doorgestuurd. Twee weken later ben ik naar daar verhuisd. (lacht) Ik heb daar dus eigenlijk auditie gedaan zonder dat ik het wist. Ik heb daar uiteindelijk een jaar gewoond en gezongen in de Opera van Straatsburg.”

Zingen is dus niet met de paplepel ingegeven bij jou?
“Ik zong al wel als kind. Ik kom uit een vrij muzikale familie, maar niet op professioneel gebied. Mijn vader was wel radio-dj en voor een reclamespotje heb ik ooit eens iets ingezongen. Ik moet toen 10 jaar geweest zijn ongeveer. Dus bij mij zat het er altijd wel in. Ik imiteerde dan Silvy Melody. (lacht) Heel lokaal kenden ze mij wel. Binnen de gemeente zong ik al eens op lokale feesten of bij de Sint-Sebastiaansgilde in de kerk, het ‘Ave Maria’. Bij ons thuis stond er wel altijd muziek op. Mijn vader was fan van tirolermuziek. Zijn radioprogramma ging daar ook over. Hij speelt wel nog draaiorgel. Wij treden zelfs samen op. Ik als sopraan en hij met zijn orgel, onder de naam ‘Geraffineerd’ naar de bouwer van zijn draaiorgel, Raffin. Dat is heel fijn om te doen. We hebben ook deelgenomen aan het BK draaiorgel en zijn tweede geworden. Volgende keer is het in Maasmechelen, dan doen we weer mee.”

Kan jij er van leven, van zingen alleen?
“Nee, ik heb zes jaar geleden voor mezelf de beslissing genomen om het niet meer voltijds te doen. Vooral omdat ik financiële zekerheid wou en dat was niet eenvoudig. Je leeft van opdracht naar opdracht, gaat overal auditie doen, vaak in het buitenland. En dat is niet goedkoop. Eigenlijk investeerde ik op een bepaald moment alles wat ik verdiende in de volgende audities die ik deed. Dat onzekere bestaan, daar wou ik wel vanaf. Ook omdat het heel veel druk legt op die audities. Het is een wereld met heel veel concurrentie. 35 mensen voor één rol, dat is geen uitzondering. Bij audities komen er zangers vanuit de hele wereld langs. Maar mijn passie is nog altijd zingen hoor. Ik doe niets liever dan op een podium staan. Maar ik ben natuurlijk niet alleen maar goed in zingen, je ontdekt ook andere kwaliteiten.”

Je bent zelfs net aan een nieuwe job begonnen.
“Klopt, als adviseur bank en verzekeringen bij een bank. Voordien heb ik vooral al inside salesfuncties gedaan.”

Hou je dan nog genoeg tijd over om te repeteren?
“Dat lukt vrij goed ja. Ik doe dat nu vooral ’s avonds. Concerten zijn meestal vrijdag, zaterdag en zondag, dus dat valt wel te combineren. Mijn vakantiedagen gaan wel bijna allemaal op aan repetities, maar dat vind ik niet erg.”

Hoe is het coronajaar voor jou verlopen?
(zucht) “Het is héél erg stil geweest. Heel veel projecten zijn meteen naar 2022 geschoven. Ik heb intussen mijn tweede kind gekregen, tijdens de eerste lockdown. Dus ik heb veel tijd gehad voor mijn gezin, dat was dan weer wel positief. Normaal gezien had ik twee weken na de bevalling al opnieuw moeten optreden in Frankrijk. Nu kon ik rustig thuisblijven met de baby. Hij is nu 13 maanden oud. Hij begint bijna te stappen en zo goed als niemand heeft hem al in levende lijve gezien. En ik heb nog van zo goed als niemand een knuffel of drie kussen gekregen omdat ik opnieuw mama ben geworden. Dat is wel gek als je erover nadenkt. Je leeft daar echt naartoe, maar ineens viel alles stil. En ik heb ook nog een hele berg doopsuiker staan.” (lacht)

Zijn er nog voordelen?
(denkt na) “Ik heb in oktober een historische vleugelpiano gekocht. Na 15 jaar ben ik terug aan het piano spelen zoals vroeger. Heerlijk! En zo heeft corona mij toch nog een nieuwe hobby opgeleverd, zoals bij zovelen. En ik ben me gaan verdiepen in kamerplanten. (glimlacht) Hoe je ze moet verzorgen, hoe je ze best kan stekken… Er bestaan zelfs Facebookgroepen over. Ik heb al enkele tropische planten in huis en er staan er zeker nog op mijn verlanglijstje, maar het begint hier al vrij vol te staan in huis. (lacht) Mijn man vraagt regelmatig: ‘heb je er nu nog niet genoeg?’ (lacht luider) Sommige planten hebben ook een hoge luchtvochtigheid nodig, net zoals mijn piano. Die staan nu dus mooi samen in de muziekkamer.”

Is er helemaal niks doorgegaan van concerten, de voorbije periode?
“Heel weinig. Ik heb nog een concert gezongen in de Elisabethzaal in Antwerpen. Dat werd dan opgenomen, met andere solisten. Een fantastische zaal, alleen jammer dat het zonder publiek was. Ik heb ook nog een livestreamconcert gezongen in de studio van Jef Neve, heel fijn om te doen. Maar alle concerten met publiek werden meteen uitgesteld. Tussen kerst en nieuwjaar zing ik normaal gezien het ene concert na het andere. Nu was er helemaal niks. Een heel rare periode. Ik hoop dat het snel terug op gang komt en dat de mensen nog aan mij gaan denken natuurlijk.”

Hoe groot is de drang om weer voor een publiek te spelen?
(enthousiast) “Enorm groot! Het is ook niet enkel het spelen zelf. Je begint alles te missen. Tekst instuderen, nieuwe muziek ontdekken, ingestudeerde zaken hernemen,… Het is allemaal één groot proces dat helemaal stil kwam te liggen. Terug op het podium staan is natuurlijk het ultieme, daar kom ik volledig tot mijn recht. Maar samen muziek maken met anderen, dat heb ik ook enorm gemist. Dat is zó tof! De hele sfeer errond… De warme ontvangst, je omkleden, de spanning voor de eerste noot… Als die goed is, dan ben je vertrokken. Dan kan je je hart en ziel aan de mensen blootgeven. Je kan je niet verstoppen als zangeres. Je staat er als het ware in je blootje, heel alleen. Heel kwetsbaar. Je legt al je gevoel en je emoties in je optreden. Laat dat allemaal maar snel terugkomen.”

Komen de boekingen al terug op gang?
“Nauwelijks. Ik ga ervan uit dat alles pas in 2022 écht weer op gang komt. Het blijven onzekere tijden voor de cultuursector. Hopelijk gaan er dit najaar al wat zaken kunnen plaatsvinden. Het zal alleszins moeilijk te herstellen zijn. Ik geloof er wel in dat mensen terug massaal naar concerten gaan komen. Tickets gaan sneller uitverkocht zijn dan vroeger omdat veel mensen staan te popelen om terug naar concerten te gaan. Dat merk je wel, ik hoor heel vaak vertellen dat ze goede livemuziek missen. Je kan een cd opzetten, maar dat is natuurlijk niet hetzelfde.”

Maar je moet wel blijven oefenen, neem ik aan. Of verleer je dat niet?
“Toch wel, een stem moet je onderhouden, vooral de spieren errond. Die moet je sterk houden. Want vergis je niet, zingen is topsport. Je kan niet te lang stilzitten. Alles onderhouden is nu lastiger, want je werkt nergens naartoe. Die druk stimuleert je dan nog extra om harder te studeren. Maar je stem onderhouden is ook veel slapen, water drinken en jezelf verzorgen.”

Kan iedereen een goede klassieke of operazanger worden?
(denkt na) “Je moet alleszins een goed instrument hebben. (glimlacht) Ik geloof wel dat je het enigszins kan leren, maar zonder een goede stem ga je de top nooit halen. Opera is een hele andere techniek dan pop zingen. Je moet veel volume creëren, meestal zonder versterking. Je staat op het toneel en moet over de orkestbak zingen tot in het publiek. Of je moet te horen zijn als je met een hele fanfare zingt. Je mag vooral niet roepen, want dan maak je je stem kapot. Popzangers gebruiken altijd versterking, ik eigenlijk nooit. Wij moeten ook de grootste concertzalen kunnen vullen zonder microfoons.”

Lukt dat altijd?
“Ja, eigenlijk wel. In 2019 heb ik in Innsbruck (Oostenrijk, nvdr.) twee openluchtconcerten mogen zingen. Met de Koninklijke Muziekkapel van de Gidsen én met de ‘Koninklijke Harmonie Oefening & Uitspanning’ uit Nederland. Op een wonderlijke locatie, tussen de bergen van Innsbruck. Dat was niet versterkt, enkel gebruikmakend van de akoestiek van de gebouwen rondom ons. Daar geniet je echt van. Ik ben daar een hele week gebleven, samen met mijn ouders. Zij gaan vaker mee, dan heb ik wat gezelschap en nemen zij een beetje vakantie. Ik ben toen nog met een airbus van de luchtmacht terug naar Melsbroek gevlogen.” (glimlacht)

Welke optredens gaan je nog altijd bijblijven?
“Voor Jan Van der Roost (Belgische componist en dirigent, nvdr.) heb ik een werk gezongen dat geschreven was voor het huwelijk van één van zijn zonen. Bedoeling was om dat één keer uit te voeren en daarna nooit meer. Maar die opname is een eigen leven beginnen leiden en is intussen de wereld al rond gegaan. Ik word nog altijd gevraagd om dat stuk te komen brengen. Ik ben ervoor naar Londen gegaan en heb opnames gemaakt met de ‘Central Band of the Royal Airforce’. Die werden gemaakt op hun luchtmachtbasis. Daar kom je als gewone sterveling onmogelijk binnen.”

Naar welke muziek luister je zelf?
“Renée Fleming (Amerikaanse soprane, nvdr.) is mijn grote voorbeeld. Zij zingt ongeveer hetzelfde repertoire als ik. Ik luister vaak naar haar opnames. Of naar Radio Klara.”

Wat zijn nog je ultieme doelen? Eenmaal alles terug opgestart is?
(denk na) “Als ik luidop mag dromen dan wil ik de ‘Vier Letzte Lieder’ van Richard Strauss eens met een groot orkest zingen. Dat staat nog op mijn bucketlist. Die zijn zo mooi en zo perfect geschreven… Dat is thuiskomen voor mij. Met Gustav Mahler heb ik dat ook. Dat is muziek die perfect voor mijn stemtype geschreven is. Zingen in de Royal Albert Hall in Londen, een iconische locatie, dat staat ook nog op mijn lijstje. Ah ja, en die Elisabethzaal, dat wil ik nog wel eens overdoen. Maar dan wel mét publiek!”

MEER INFO
www.annekeluyten.me