Linda Torremans: schenkt oude naaimachines een tweede jeugd

Wat drijft iemand om oude naaimachines te herstellen? Het is — zegt Linda — met stip op één de meest gestelde vraag. “Het is begonnen toen ik veertien jaar was. Als tienermeisje hield ik van smalle broeken en die waren destijds moeilijk te vinden. Thuis stond een naaimachine, een oude Singer. Helaas was die meer defect dan dat ie werkte.”

En dus ging jij die herstellen?
Linda Torremans: “Klopt, er zat niets anders op dan de machine volledig te demonteren, te herstellen en nadien weer op te bouwen. Achteraf bekeken heb ik meer tijd gespendeerd aan de herstelling dan dat ik effectief met dat ding heb genaaid. Op latere leeftijd viel mijn oog plots op een andere naaimachine. Ook een oud model, maar wel een mooi exemplaar. Ik heb toen opnieuw geprobeerd om het weer aan de praat te krijgen en wonderwel lukte dat nog ook. Die machine liep nadien als een trein. Het is wellicht op dat moment dat die ietwat ongewone hobby van mij is ontstaan.”

Is het altijd bij naaimachines gebleven?
“Zeker niet. Na verloop van tijd stond er nog maar weinig in het ouderlijke huis dat ik niet uit elkaar had gehaald. Ik draaide op een dag zelfs de hendel van de deur, een actie die mijn moeder maar matig kon appreciëren. Het was gewoon sterker dan mezelf. Maakte iets mij nieuwsgierig, dan vees ik het uit elkaar.”

Wat is de strafste stunt die je ooit hebt uitgehaald?
“Een stunt zou ik het niet meteen noemen, maar als tiener ben ik er ooit in geslaagd om mijn hele slaapkamer uit elkaar te halen en ze vervolgens in een andere kamer weer op te bouwen. Een bed of een kleerkast tot het laatste schroefje demonteren, daar draaide ik mijn hand niet voor om. Ik deed het ook altijd alleen, zonder de hulp van mijn broers. Vraag me niet hoe ik daar toen in geslaagd ben. Ik zou het niet weten.” (glimlacht)

Vandaag is het bij jou thuis nog altijd al naaimachines wat de klok slaat. Mik je daarbij op specifieke merken of types?
“Ik heb hoegenaamd geen voorkeur en vind elke machine bijzonder. Ik verdiep me eerst in de aard van het apparaat en ga dan op zoek naar wat er concreet scheelt. Ik ben pas gerust als ik het probleem kan doorgronden. Ik stop ook pas met zoeken als ik weet wat er aan de hand is. Heel uitzonderlijk krijg ik het probleem of defect niet opgelost. Daar kan ik dan dagenlang niet goed van zijn.”

De eerste generatie naaimachines waren — toch volgens de reclamespots van toen — niet kapot te krijgen. Wel, dus?
“Begrijp me niet verkeerd, die oude machines vallen niet te onderschatten. Ze konden en kunnen nog altijd tegen een stootje, al zijn bepaalde onderdelen soms wel fragiel. Ze vragen de nodige tijd en zorg. Onlangs herstelde ik een Bernina 730, gemaakt in de jaren vijftig tot zeventig. De machine verkeerde in een slechte staat, maar ik ben altijd hoopvol gebleven. Na vier dagen heb ik ze eindelijk weer aan het draaien gekregen. Ik heb ze nadien meteen in onze zaak uitgestald, in afwachting van een kandidaat-koper.”

Hoeveel soortgelijke naaimachines zouden tegenwoordig op Vlaamse zolders terug te vinden zijn, denk je?
“Ik kan daar geen concreet aantal op plakken, maar ik schat dat het er veel zijn. Vroeger moesten mensen soms maandenlang sparen om zo’n ding te kúnnen kopen, terwijl ze vandaag al blij zijn als ik bereid ben om ze aan te nemen.”

Begin er maar aan: een naaimachine herstellen die jarenlang stof heeft verzameld.
“Het schoonmaken vraagt doorgaans de meeste tijd. Bij elke handeling steekt het nauw. Er mag namelijk geen stof in de motor worden geblazen, wel eruit. Vaak komt er genoeg stof tevoorschijn om een trui mee te breien. (lacht) Net zo vaak zijn machines gaandeweg ook gaan roesten.”

Hoe vaak gaat zo’n exemplaar gepaard met een uitgebreid verhaal over lang vervlogen naaitijden?
“Dat gebeurt. Meestal zijn het machines die ooit hebben toebehoord aan moeders of grootmoeders. Dikwijls moet ik ze repareren voor vrouwen die zelf naaien, maar eerst begonnen zijn met een goedkoop model. Later beslissen ze dan toch nog om die oude machine te laten herstellen. Op zich is dat een mooie zaak, vooral op vlak van het milieu. Waarom iets weggooien dat nog perfect kan werken?”

Spoken die nostalgische verhalen tijdens het repareren wel eens door jouw hoofd?
“Tijdens de herstelling is de naaimachine het enige wat op dat moment bestaat, als het ware. Het verhaal van de eigenaar blijft soms hangen, dat klopt, maar eenmaal de klus geklaard verdwijnt dat apparaat en alles wat daarbij komt kijken weer uit mijn systeem. Dan denk ik maar aan één ding: op naar de volgende machine.”

Opvallend: bij jou is de ‘koopvoorwaarde’ belangrijk. Leg dat eens uit.
“Ik wil dat de potentiële koper echt iets voelt voor de machine. Hij of zij moet overtuigd zijn, alleen dan ben ik bereid om ze te verkopen. Is die connectie er niet, dan bestaat de kans dat de koper er naderhand toch niet gelukkig mee zal zijn. Dat wil ik vermijden. Mijn klanten moeten blij en enthousiast zijn met hun aankoop. Dat is altijd mijn doel geweest.”

Wat doet dat trouwens met jou, iemand zien buitenwandelen met een machine waar je dagenlang aan hebt gesleuteld?
“Mijn eerste machine, een oude Vendomatic, dateert van zo’n twintig jaar geleden. Die heb ik nog altijd. Ik blijf dat ding koesteren. Het is geweldig om te zien wat die dingen toen al konden. Of ik ook die eerste machine wil verkopen? Waarom niet? Uiteindelijk wordt elke machine gemaakt om te draaien. En los van de band die ik met sommige exemplaren heb opgebouwd: er gaat niks boven een tevreden klant.”

Zelf jouw kleding naaien, heb je dat ooit overwogen?
“Hoegenaamd niet. (lacht) Ik naai niet graag. Als ik er mij in zou verdiepen zou het me wel lukken, maar ik heb die drang nooit gevoeld. Veel mensen vinden dat vreemd. Van iemand die godganse dagen spendeert aan het uit elkaar halen en weer opbouwen van naaimachines, verwacht iedereen dat die zelf ook graag naait. Dat is in mijn geval dus niet zo. Ik zal de uitzondering op de regel zijn. Ik ken ook niets van kleding of mode. Die dingen liggen me gewoon niet.”

Jouw man Filip herstelt geen naaimachines, maar wel vinyl en oude platenspelers. Naaimachines en draaitafels, hebben die twee raakvlakken?
“Absoluut, het zijn beide mechanische toestellen. Het gebeurt wel eens dat Filip mij komt assisteren of vice versa. Stoot ik op een vijs die ik maar niet in beweging krijg, dan schiet hij mij graag ter hulp.”

Wat is jouw advies aan lezers die thuis nog een oude machine hebben staan?
“Aarzel niet en laat ze herstellen. Investeer niet in moderne en goedkopere modellen, maar vertrouw op de capaciteiten van de oudere generatie naaimachines.”

MEER INFO
www.q-cennia.com

Foto’s: Peter Briers