Onze reporter daagt Robby Longo uit voor de River Cleanup-challenge

Elke maand neemt onze reporter een atypische, spannende of relaxerende activiteit onder de loep. Kritisch, maar met een kwinkslag rapporteert hij zijn wedervaren. Deze maand: de zwerfvuilchallenge.

Of ik ooit wat voor de natuur heb gedaan, bewust, zonder er zelf beter van te worden? De vraag van de klimaatactivist die toevallig mijn pad kruist op de trein naar de Scheldestad, overvalt me. Een list om steunstickers te kunnen slijten, denk ik eerst. Straks haalt hij die boven en moet ik dokken. Of nog erger: een abonnement op één of ander ecologisch maandblad dat geen kat leest. Ik ben op mijn hoede, maar de man in kwestie blijkt geen verborgen agenda te hebben. De vraag is gewoon wat ze is: of ik ooit voor het milieu de mouwen heb opgestroopt, belangeloos?
Niet dus. In mijn tienerjaren spaarde ik zelf voor mijn duur (en intussen weer beëindigd) lidmaatschap bij de WWF, maar verder dan dat reikt mijn burgerzin niet. Dat er vandaag nog altijd panda’s rondlopen, is dus aan mij te danken, maar aan het terugdringen van de mondiale afvalberg heb ik nog geen bijdrage geleverd. “Daar is het niet te laat voor”, zegt Thomas de Groote, CEO van River Cleanup, de Belgische non-profitorganisatie die streeft naar plasticvrije rivieren. “Onze ‘10min Challenge’ is de ultieme opstap naar jouw eerste echte actie.”
Tien minuten lang zwerfvuil opruimen, al zo’n 25.000 Belgen lieten zich daartoe verleiden. “Het is nodig, want elk jaar komt tien miljoen kilogram plastic in de natuur en in onze waterlopen terecht”, weet de Groote. “Het opruimen ervan is essentieel, ook om mensen bewust te maken van het probleem. Vandaar onze challenge. We vragen niet dat mensen elke maand, laat staan elke dag, hun omgeving zwerfvuilvrij maken. Het zou al mooi zijn als iedereen minstens één keer zou deelnemen, en dat gedurende tien minuten.”

CREDITKAART
Onderzoek naar het bestaan van microplastic heeft onlangs aangetoond hoeveel daarvan in ons lichaam terechtkomt. Genoeg voor het maken van een creditkaart, zeggen kenners. “In onze hersenen zit gemiddeld 7 gram aan plastic, voldoende om anderhalve creditkaart te kunnen produceren. Sinds mensen dat weten zijn ze meer geneigd om mee te werken aan een oplossing.”
Enter de River Cleanup 10min Challenge. “Die challenge is natuurlijk gegroeid”, vertelt de Groote. “Herinner je je nog de Ice Bucket Challenge? Die uitdaging bracht ons op de idee om ook wat te doen rond zwerfvuil, zonder daarin te overdrijven. Tien minuten, that’s it. Zeg daar maar eens neen tegen. Voor veel mensen is zo’n deelname de eerste keer dat ze effectief iets doen voor onze planeet met een zichtbaar resultaat.”
Onder de deelnemers ook een rist bekende landgenoten, gaande van politica Goedele Liekens tot ex-wielrenner Tom Boonen. “Ook Koen Wauters en Ingeborg, chef Sofie Dumont en voormalig premier Alexander De Croo zijn de uitdaging al aangegaan. Natalia en Celine Van Ouytsel staan nog op de planning. Hun deelname zou anderen kunnen overtuigen en de actie voor een beter klimaat weghalen uit het geitenwollensokken-sfeertje waarmee ze vaak wordt geassocieerd.”
Say no more. Als het al niet de onthutsende afvalcijfers zijn die mij kunnen overtuigen, dan zeker de wetenschap dat er anderhalve creditkaart onder mijn hersenpan zit. Alleen: ik ben niet officieel uitgedaagd, schijnbaar een voorwaarde om te kunnen deelnemen. “Dat is hoegenaamd niet nodig”, haast Thomas zich te zeggen. “Net daarin schuilt de charme: ook zonder uitgedaagd te worden kan je de handen uit de mouwen steken en aan de slag gaan.”
Garanties zijn er niet, al staat één ding wel vast: deelnemen levert een extra portie dopamine op, het zogeheten gelukshormoon. “Afval ruimen helpt ook om de focus weg te halen van issues waar mensen vaak over piekeren, want je bent gefocust op de challenge. Sommigen vergelijken de uitdaging ook wel eens met yoga. Alles heeft te maken met het effect dat je onmiddellijk ziet. Daar waar je gepasseerd bent, is alles weer netjes.”

COMPAGNON DE ROUTE
Om niet alleen langs beken en grachten te moeten kuieren, op zoek naar afval dat anderen achteloos hebben weggegooid, besluit ik om ook iemand anders uit te dagen. Een compagnon de route, als het ware. Van de Vlaamse zangers die ik probeer te overtuigen is countryvedette Robby Longo de eerste die gewillig toehapt. “Ik ben bewust en onbewust met het klimaat bezig”, vertelt hij. “Bewust door wat ik zelf kan zien, zoals de veranderende weersomstandigheden, de overvloedige regenval en de overstromingen die wereldwijd al voor veel ellende hebben gezorgd. Onbewust houdt het mij ook bezig, omdat het voelbaar is in onze portemonnee. Ik zal een gloeilamp vandaag sneller ruilen voor een ledlamp, bijvoorbeeld.”
Longo, die in 2012 als tweede eindigde in de liedjeswedstrijd The Voice van Vlaanderen en sindsdien met ‘Country Man’, ‘Take it Easy’ en ‘Nashville’ drie succesvolle albums op zijn naam schreef, is in het dagelijkse leven vrachtwagenchauffeur. “In die functie raap ik ook wel eens zwerfafval op, al heb ik het zelf niet weggegooid. Deze uitdaging is voor mij trouwens niet de eerste. Ik heb ook deelgenomen aan de Ice Bucket Challenge. Of een variant daarvan. Ik ben toen van een containerschip in het kanaal gesprongen. Ik herinner me nog hoe hoog dat was.”
Of deze challenge hem instant gelukkig zal maken? Robby heeft er het raden naar. “Uiteindelijk blijft het afval dat anderen hebben achtergelaten. Toch heb ik positief geantwoord, omdat ik het betreur dat mensen zoveel vuil produceren. Waarom, dat vraag ik me wel eens af.”
De vraag zindert nog na als we een half uur later de straten in de buurt van zijn huis in Schriek uitkammen. Het dorp lijkt op het eerste zicht een schoolvoorbeeld van collectieve discipline, tot we wat verder kijken dan onze neus lang is. “Ik schrik van de vele sigarettenpeuken en het plastic dat we hier vinden. Dat valt enigszins tegen. Rijd je hier met de wagen voorbij, dan lijkt het alsof er niets ligt. Maar ga je te voet, dan merk je dat er wel degelijk werk aan de winkel is.”
Halfweg de uitdaging lijkt hij over een zesde zintuig voor zwerfvuil te beschikken. Een pantoffel, papier of batterijen: niets ontsnapt aan Longo’s scherpe blik. “Ik vind deze challenge best gezellig”, geeft hij toe. “Alleen zou ik het wellicht minder sfeervol hebben gevonden.” (lacht)
Een kwartier verder — in ons enthousiasme zijn we de klok uit het oog verloren — maken we de balans op: Robby sprokkelde 850 gram afval bij elkaar, ik doe het met een halve kilogram minder goed. Maar toch: samen hebben we het verschil gemaakt. “Ga daar maar van uit”, zweert Thomas de Groote. “Op die manier hebben we in Vlaanderen tezamen al zo’n 12,5 ton afval geruimd. Dat is niet weinig. Ook Schriek ligt er vandaag weer net iets properder bij.”
En hoe zit het nou met die dopamine? De challenge heeft een gelukmakend effect, dat zeker, al heb ik toch het gevoel dat het milieu nog een extra effort verdient. Zouden ze bij de WWF nog stickers verkopen?

MEER INFO
www.river-cleanup.org.
Met dank aan Robby Longo, www.robbylongomusic.be.

Foto’s: Peter Briers