Bijzondere trends

Microplastics vermijden

Gepubliceerd: 28 april 2022  |  Door: Bert Huysmans  |  Onderox editie: 219

In het journaal hoorde ik onlangs een wetenschapper vertellen dat ze ervan uitgaan dat zowat elke mens ter wereld microplastics in zich draagt. Blijkbaar worden ze niet alleen in onze bloedbanen, maar zelfs in onze longen gevonden. Het zou zelfs via de moedermelk worden doorgegeven aan je baby. Geen geruststellende gedachte. En dus gaan we op zoek naar alternatieven. Een zoektocht die ons langs enkele opvallende smaken en geuren zal brengen.

In deze rubriek zoeken we naar de kleine dingen die we kunnen doen om onze wereld ietsje beter te maken. Want de wereld verbeteren, dat is makkelijk gezegd. Maar wat is haalbaar? En wat niet? Deze maand: microplastics vermijden.

Microplastics zijn alle plastic deeltjes kleiner dan 0,5 cm. Vaak zijn ze met het blote oog niet zichtbaar. “Het grote probleem is dat ze in zowat alle producten zitten waarmee wij als mens in aanraking komen”, vertelt Babs van Roos Met Witte Stippen uit Geel mij. Zij staat mij samen met Iris van De Goedzak, ook in Geel, bij in mijn missie om de wereld in kleine stapjes te verbeteren. “Het zit in zowat alle commerciële verzorgingsproducten, in onze kledij en zelfs in ons eten.” Wie dacht dat deze rubriek deze maand een opbeurende boodschap zou brengen, is eraan voor de moeite. En dan plots, een lichtpuntje. “Maar er zijn wel degelijk alternatieven. Al moet je er wel naar zoeken.” En dus is onze opdracht duidelijk: we gaan op zoek naar producten waar traditioneel véél microplastics in zitten om dan te kijken of er ook alternatieven zijn waar bewust alle microplastics in worden geweerd. Bent u mee? Ready, set, go!

SCRUBBEN EN MASSEREN
We beginnen in de badkamer. In de meeste scrubs zijn de schurende deeltjes kleine plastic bolletjes. Die spoel je na het wassen gewoon mee door en zo komen ze in ons afvalwater terecht en dus ook in ons leefmilieu. En er bestaan nu eenmaal geen filtersystemen om microplastics uit onze leefmilieu te halen. “Bij scrubs kunnen de plastic bolletjes vervangen worden door producten die wél op een natuurlijke manier afbreken”, weet Babs. “Gemalen haver, suiker of zout, koffiegruis of gemalen abrikozenpitjes bijvoorbeeld.” In de bar die wij uitproberen zorgen kleine maanzaadbolletjes voor het scrub-effect. Langs beide kanten moeten grotere noppen bovendien voor een massage-effect zorgen. Door de gember en de limoen ga je alvast lekker fris ruiken. De bar ligt goed in de hand en de speciale vorm zorgt ervoor dat ie niet uit je handen glijdt. Wie op regelmatige basis de rug van zijn of haar echtgenote wast — toch het ultieme teken van pure liefde — zal hier zeker een handig hulpmiddel in vinden. We testen ook een douchegel uit. Die is gemaakt van de vruchtjes van de sapindus-boom. Voor de fans van deze rubriek: enkele edities geleden deden we daar ook al eens de was mee. Ik heb de indruk dat de douchegel geconcentreerder is, daarom merk ik dat ik er minder van gebruik per wasbeurt. Verder doet ie prima zijn job, ik kom fris en fruitig vanonder de douche. Fruitig, want er zit mandarijn mee in verwerkt. Die ruik je trouwens ook. Het lijkt wel of de geur langer op je huid blijft hangen. Verder schuimt de douchegel minder dan ik gewoon ben. Dat had Babs me vooraf verteld. “Omdat er geen SLS inzit. Maar dat is net een stof die je wil vermijden, o.a. omdat het irritaties kan geven en slecht is voor de huid. Het is wel iets wat meespeelt voor sommige mensen. Ze denken dat schuimen synoniem is voor proper zijn, wat uiteraard niet het geval is.”

TANDPASTA MET COLASMAAK
Ons volgende item is traditioneel ook een liefhebber van microplastics. “In veel tandpasta’s zijn ze aanwezig”, zucht Babs luidop. “Wat uiteraard zeer slecht is, want je slikt daar altijd een beetje van in.” Als microplasticvrij alternatief testen wij een potje tandpasta uit met colasmaak. Want daar had de mensheid nood aan, toch? Al verheug ik me er stiekem wel op om het uit te proberen. De tandpasta zit in een rond glazen potje met een houtje spateltje erbij. Daarmee smeer je de tandpasta op je tandenborstel. Dat is even sukkelen in het begin, maar nu ook geen kernfysica. Het wordt snel een gewoonte. En de colasmaak? Die is in geen velden en wegen te bekennen. Ook geen Sprite of Fanta trouwens, wel munt. De smaak is dus eigenlijk die van traditionele tandpasta. Ietsje sterker wel. Jammer van de cola, maar wie tijdens het tanden poetsen cola wil proeven, zal met die frisdrank moeten spoelen. Iets wat 9 op de 10 tandartsen ten stelligste afraadt. Wellicht zelfs nog een tiental procent meer.

KOFFIE MET VANILLE
Als laatste badkamerproduct laat ik mijn vrouw een bodylotion uittesten. Geen microplastics — u raadde het al — wel koffie en vanille. Een combinatie die je duidelijk ruikt. De koffiebonen zie je ook goed zitten. “De bar smelt meteen bij de aanraking met de huid”, klinkt het als ik aan mijn vrouw haar analyse vraag. “De koffie ruik je wel, maar zeker ook de vanille. Het blijft nog een kwartiertje vettig op de huid en daarna trekt het in. En het zit in een mooi blikken doosje. Handig om mee te nemen. Geen gesmos in mijn sacoche.” Een slogan die zo mee op de verpakking kan. Wel nog één aandachtspuntje dat Iris me vooraf had meegegeven: “Je moet oppassen dat je de bar niet in de zon laat liggen, want dan smelt ze weg.” Genoteerd!

REEF FRIENDLY
“Wie met een commerciële zonnecrème in een zwemvijver duikt, krijgt gegarandeerd algen”, stelde Babs duidelijk toen we het over zonnecrèmes hadden. “In Hawaï zijn commerciële zonnecrèmes overal verboden omdat ze de koraalriffen aantasten. Ook andere landen zijn de stap naar verplichte minerale zonnecrèmes aan het zetten.” ‘Reef Friendly’ heet dat dan, op de eerste zonnecrème die wij uittesten. Die is in stickvorm en iets moeilijker uit te smeren. Babs gaf me als tip mee dat een beetje lichaamsolie in je hand doen en dan samen uitsmeren kan helpen, ook als je vindt dat het te droog is op de huid. De geur is zeer aangenaam omdat ie wat fruitiger ruikt. De kartonnen verpakking is een pluspunt, want zo sparen we weer plastic uit. De crème trekt lichtjes in de verpakking, al blijft die wel stevig. “Er is nog een probleem met commerciële zonnecrèmes”, vult Iris aan. “Er zitten zonnefilters in, in nanoformaat. Zo klein dat ze door de huid in je bloedbaan kunnen komen. In minerale alternatieven zit dat ook, maar dan in microformaat, in grotere stukjes dus, die kunnen niet opgenomen worden.” De tweede zonnecrème die we testen telt factor 50. Ideaal, want zowel onze kinderen als wij kunnen wel wat hulp gebruiken om niet te snel een metamorfose tot kreeft te ondergaan. De crème smeert beter uit dan zijn commerciële tegenhangers. Hij zit wel in een plastic tube, wat een nadeel is, kwestie van verpakkingsafval. De geur is opnieuw vrij fruitig en hij voelt niet vettig aan op de huid. Deze ‘alternatieve’ zonnecrèmes hebben blijkbaar het imago dat ze na het insmeren veel witter blijven. Al zou dat de laatste jaren al een stuk beter zijn. Ik merk er alvast niks van bij deze varianten. We smeren er de kinderen mee in en na een dagje spelen in de lentezon zijn zij alvast niet verbrand. Test geslaagd, wat mij betreft.

STOFJES IN EEN WASZAK
Wat de wetenschapper op het journaal nog zei: “Ook via het wassen van synthetische kledij komen er microplastics in ons leefmilieu terecht.” Zelfs daar bestaat blijkbaar een oplossing voor. Een speciale waszak waarin je je synthetische kledij steekt in de wasmachine, ik had er nog nooit van gehoord. Ik test het uit met een stuk of zes kledingstukken van onze kinderen. Na de wasbeurt zit er in de naden van de zak een beetje ‘stof’, zoals je dat kent van in de filter van je droogkast. Die stukjes moet ik bij het restafval gooien. Het is niet veel, maar het was ook niet veel kleding. Als je daar veelvouden van gaat tellen, dan kan ik me best voorstellen dat er op deze manier behoorlijk veel microplastics in het afvalwater sluipen. Ik had de indruk dat de was in het zakje wel iets minder naar wasmiddel rook dan die buiten het zakje, maar de kledij is net zo schoon.

CONCLUSIE
Microplastics vermijden is in sommige producten wel degelijk mogelijk. Al zal je wel goed moeten zoeken. Jammer van de colasmaak, daar moet de wetenschap zich dringend eens écht over buigen. Al deed de tandpasta zelf prima zijn werk, net als de andere ‘alternatieven’. Mij lijkt het niet zo handig om in een gemiddelde supermarkt op elke verpakking naar termen als ‘reef friendly’ te moeten gaan zoeken, maar als je weet waar je ze kan vinden, kan je zeker voor de alternatieven gaan. Meestal zijn die wel iets duurder, wat jammer is maar ook logisch, aangezien plastic net wordt gebruikt omdat het zo goedkoop is. Het is tenslotte weinig moeite om je synthetische kledij in zo’n waszak te steken en zo zet je wel echt een extra barrière op. Ook al is het maar een kleintje. 

Meer lezen van Bert Huysmans

Meer Bijzondere trends

Wil je op de hoogte blijven?

Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke maand een overzicht met de belangrijkste nieuwsberichten.