Minneke De Ridder, hoedster van de Groedselkasten

Als het op armoede aankomt, is Minneke De Ridder (44) een ervaringsdeskundige. “De Groedselkast — een samentrekking van gratis en voedsel — is ontstaan in 2020, bij de start van de coronapandemie”, legt Minneke uit. “Door het virus en de gevolgen daarvan kwamen nogal wat mensen onverwacht in de armoede terecht. Zelf weet ik ook wat dat betekent. Ik ben vijf jaar lang lid geweest van het parlement voor de N-VA. Na die korte politieke loopbaan kwam de fiscus langs, moest ik het plots zien te redden met een veel lager inkomen en doken tot overmaat van ramp ook nog eens gezondheidsproblemen op. Ik ben toen diep in de schulden beland.”

Je vertelt het zonder enige schaamte. Is dat een bewuste keuze?
Minneke De Ridder: “Ik heb me nooit geschaamd voor die moeilijke periode in mijn leven. Ik deel mijn verhaal met iedereen die het horen wil.”

In welke mate is de Groedselkast het gevolg van wat jij zelf hebt meegemaakt?
“De Groedselkast is daar een rechtstreeks gevolg van. Tijdens de pandemie kreeg ik onverwacht een telefoontje van de bakker, die wist dat ik het moeilijk had. Hij bood me gratis brood aan. Dat bleken achteraf niet één, maar meer dan vijftig broden te zijn. Diezelfde avond heb ik een bericht gepost op Facebook, om die schenking te kunnen delen met lotgenoten. Daags nadien belde nog een andere handelaar uit de buurt. ‘Ik heb kaas in de aanbieding.’ Hij was lang niet de laatste. Alle lokale winkeliers die onverwacht hun deuren moesten sluiten, wilden nog snel hun overgebleven koopwaar met mij delen. Op dat moment heeft de eerste Groedselkast zijn intrede gemaakt, pal naast onze woning. Eerst één kast, gaandeweg zijn het er drie geworden. Ook in Herentals en Heist-Op-Den-Berg kunnen gezinnen in armoede terecht voor gratis voeding.”

We zijn nu vijf jaar verder. Hoe is het vandaag met de armoede gesteld?
“Die is nog lang de wereld niet uit, helaas. Bij de start van de Groedselkast deden dertien gezinnen uit Nijlen een beroep op ons, maar dat aantal is intussen al gestegen tot vijfenzestig.”

Je gebruikt exacte cijfers. Hoe weet je dat zo zeker?
“Gezinnen die gebruik willen maken van onze kast hoeven zich niet officieel te registreren. We vragen wel om ons een mailtje te sturen en enkele gegevens achter te laten, om een idee te krijgen over wie en hoeveel mensen het gaat. Alleen op die manier kunnen we ons aanbod correct afstemmen op de vraag en voedseloverschotten en verspilling vermijden.”

Jullie ‘klanten’ handelen dus in eer en geweten?
“Dat klopt. De gegevens die worden achtergelaten maken het wel mogelijk om een minimale sociale controle uit te voeren, maar meer dan dat doen we niet. We gaan uit van de beste intenties bij de mensen die hier gratis spullen komen halen.”

Nijlen is kleine gemeente, maar kampt duidelijk met een hoge armoedegraad. Wordt dat nog vaak onderschat?
“Zeker wel. Ik heb de laatste jaren één en ander geleerd. Dat er veel meer verdoken armoede is, bijvoorbeeld. Armoede wordt vaak geassocieerd met marginaliteit. Geloof me, dat is het absoluut niet. Er zijn mensen die met een chique wagen rondrijden, maar geen geld hebben om hun kinderen te voeden. Dikwijls gaat het dan om een gratis firmawagen. Het zijn doorgaans die gezinnen die hun verhaal niet durven te delen of geen hulp durven te vragen.”

Hoe schrijnend kan zo’n verhaal worden?
“Heel schrijnend. Ik heb een gezin gekend dat het financieel goed stelde: een mooie wagen, een kast van een huis en een nieuw zwembad. Geen vuiltje aan de lucht, tot de man en de vrouw samen hun baan kwijtspeelden. Plots kwam er geen brood meer op de plank. De kosten stapelden zich op. Tot de schuldenberg niet meer te overzien viel. Op zo’n dieptepunt in je leven geen andere keuze meer hebben dan aan te kloppen bij het OCMW? Er zijn maar weinig mensen die zoveel moed hebben. Uiteindelijk is dat gezin bij ons terechtgekomen.”

Wat heeft de Groedselkast voor hen kunnen betekenen?
“Ik heb ze toen geadviseerd om niet alles halsoverkop te gaan verkopen. Dat advies zou een overheidsinstantie wellicht wel geven, of moéten geven. Mijn raad? Opnieuw werk zoeken en zo snel als mogelijk weer uit de armoede geraken. Dat is hen ook gelukt, weliswaar pas na maandenlang ploeteren.”

Staat de buitenwereld in zo’n geval snel klaar met een oordeel?
“Absoluut. Onlangs maakte iemand een opmerking over een vrouw die voeding nam uit de Groedselkast, maar blijkbaar — toch volgens de vrouw die het ons meldde — wel naar de manicure was geweest. ‘Die heeft dan toch geld om eten te kopen’, was haar reactie. Wie zegt dat? Misschien heeft die vrouw lang moeten sparen? Misschien was het wel een geschenk van haar familie? En zelfs als dat niet zo zou zijn, dan nog heeft die vrouw recht op zelfzorg.”

Hoe zwaar is het om telkens geconfronteerd te worden met zoveel persoonlijke ellende?
“Zwaar. Na de opening van de eerste Groedselkast deelden veel mensen hun verhaal. Het is onwaarschijnlijk hoeveel drieste getuigenissen ik te horen heb gekregen. Daar ben ik bewust mee gestopt. Ik ben geen maatschappelijk werker en kan niet alle persoonlijke issues oplossen, hoe erg ik dat ook betreur.”

Waarvoor kunnen mensen in de Groedselkast terecht?
“Het aanbod is erg uiteenlopend: van droge voeding tot baby-artikelen, van groenten en fruit tot restjes van maaltijden die mensen thuis hebben bereid. Soms duiken ook geschonken pakketjes van Too Good To Go op, een project tegen voedselverspilling. Dankzij onze diepvrieskasten kunnen we op elk moment ook verse voeding aanbieden.”

Begin september waren dat ook schoolbenodigdheden, om kansarme kinderen te trakteren op een aangename 1 september. Was dat een succes?
“Als ik zie wat toen werd verzameld, dan is het verre van naïef om te blijven hopen op een betere en eerlijkere maatschappij. Er werd voor duizenden euro aan materiaal geschonken. Dat was begin oktober opnieuw het geval, naar aanleiding van de Werelddierendag. En er zitten alweer twee andere acties aan te komen: begin december verzamelen we speelgoed voor kinderen in arme gezinnen, eind december focussen we op onze traditionele kerstgeschenkjes.”

Ook Nieuwjaar loert om de hoek. Wat mogen we jouw burgerproject toewensen?
“Dat op een dag elke gemeente haar eigen Groedselkast heeft. Dat blijft onze ambitie. Wat dat aangaat hebben we trouwens goed nieuws, want spoedig krijgt ook Westerlo een kast.”

We kunnen niet om de vraag heen: hoe zit het anno 2025 met jouw politieke ambities?
“Die heb ik opgeborgen. Wat ik nu doe, is politiek in zijn zuiverste vorm. In het parlement viel er maar weinig te realiseren, maar dankzij het ‘groedselen’ kan ik wel wat betekenen voor onze lokale bevolking. Die kasten maken voor veel gezinnen wel degelijk het verschil.”

MEER INFO
Interesse om zelf een Groedselkast te openen? Meer info bij Minneke De Ridder op het nummer 0494 94 94 75 of via groedselen@gmail.com.

Foto’s: Peter Briers