Fietsen in Parijs est fantastique

Meermaals mocht ik al in Parijs rondfietsen, zo ook kijken naar fietsen. In dit laatste geval naar de renners die hun laatste kilometers van de Ronde van Frankrijk over de Champs-Elyssées knallen. Avec plaisir deel ik je mijn ervaringen.

RUE DE RIVOLI
Onder impuls van burgemeester Anne Hidalgo investeerde het stadsbestuur de voorbije jaren fors in fietsinfrastructuur. Op dat vlak had de Deense hoofdstad Kopenhagen, die zich graag profileert als de wereldhoofdstad van de fiets, al jaren eerder de toon gezet. In Parijs werden rijstroken die al decennia bestemd waren voor auto’s, opgeofferd ten voordele van fietsers. Persoonlijk vind ik de Rue de Rivoli hier het mooiste voorbeeld van. In deze statige straat parallel aan de Tuilleries – de tuinen van het Louvre – heb je nu twee brede fietsbanen in het midden gescheiden door een boord. Auto’s moeten het stellen met eenrichtingsverkeer en nog slechts 1 rijstrook.

OVER DE KASSEIEN
Zelfs op de meest iconische laan van Parijs – de Avenue des Champs-Elyssées – moesten de automobilisten plaats inleveren ten voordele van de fietsers. Over het volledige 2 km lange traject tussen de Place de la Concorde en de Arc de Triomphe ligt nu een afgescheiden fietspad. Verwacht je niet aan lichtlopend asfalt. Het fietspad bestaat uit dezelfde kasseien als die van de autostroken, dus is het wel wat dokkeren. Tenzij je pal naast de stoeprand rijdt, waar een smalle betonnen strook ligt. Helaas ben je aan verkeerslichten als fietser gehouden aan dezelfde verplichtingen als de automobilisten en dat betekent stoppen voor rood. Ik heb het aantal verkeerslichten niet geteld, maar kan je verzekeren dat ik tijdens mijn traject over de Champs-Elyssées toch wel een vijftal keren voor een rood licht heb gestaan, meestal om voetgangers te laten oversteken. Oh ja, richting de Arc de Triomphe moet je wat klimmen. Richting de Place de la Concorde gaat het bergaf.

DOOR ROOD
Bovenstaande over de verkeerslichten klopt niet helemaal. Wanneer je rechtdoor moet, stop je als fietser bij rood. Maar wanneer je rechtsaf slaat, kan het zijn dat je toch verder mag. Bij een dergelijk kruispunt hangt dan een speciaal verkeersbord: een gevarendriehoek met daarin een geel fietsje en een gele pijl. Dit betekent dat je rechtsaf mag slaan, ook al staat het licht op rood. Jaren geleden zag ik dit verkeersbord voor het eerst in Parijs. Nadien kwam ik het nog op meer plaatsen in Frankrijk tegen en ook daarbuiten. In elk geval: in Parijs krijg je op die manier aan tal van verkeerslichten voordeel als fietser. Al kijk je natuurlijk wel uit dat je geen voetganger velt.

TOCH WAT KLIMMEN
Goed om weten is ook dat je in Parijs niet vlak fietst. Sommige delen van de stad zijn wel zo goed als vlak, maar om op andere plekken te komen, moet je klimmen. De bekendste berg is de Butte Montmartre, met zijn 130 m het hoogste punt van Parijs. De smalle straten van de kunstenaars- en uitgaanswijk lopen over van charme, maar klimmen wel. Via de Rue Lepic overbrug je op bijna 1 km een hoogteverschil van 57 m met een gemiddelde stijging van 6,4%. Eens boven volgt de beloning. Vanop de trappen voor de charmante basiliek Sacré-Cœur heb je een prachtig uitzicht over de stad. Wil je helemaal de toerist uithangen, dan laat je een portret van je tekenen op de naastgelegen Place du Tertre.
Om de combinatie van openbaar vervoer en fietsen te stimuleren, bouwden de Franse Spoorwegen de voorbije jaren grote fietsenstallingen bij verschillende Parijse treinstations. Die bij de Gare du Nord, waar je toekomt wanneer je vanuit België naar de Franse hoofdstad spoort, telt bijna 1.200 plaatsen.

APARTE ERVARING
En heb je dan geen last van de auto’s en ander verkeer, hoor ik je vragen? Ja hoor, fietsen in Parijs is compleet anders dan fietsen over het jaagpad langs het Kempens kanaal. Het is zaak om je ogen en oren goed open te houden. Daar tegenover staat dat fietsen in Parijs een heel aparte ervaring is. Wat me opvalt, is dat automobilisten over het algemeen veel respect opbrengen voor fietsers. Elektrische steps op de fietspaden waren jarenlang een heuse pest. Daar kwam eind 2023 een eind aan toen het stadsbestuur de elektrische deelstep verbood.

MEER FIETS DAN AUTO
Al die inspanningen van het stadsbestuur ten voordele van de fietser lonen. Uit een studie die het Institut Paris Région in april 2024 publiceerde en werd gehouden bij de eigen inwoners, blijkt dat de fietser het intussen haalt van de automobilist. Volgens het onderzoek wordt nu 11,2% van de verplaatsingen in de binnenstad met de fiets gedaan, tegenover 4,3% met de auto. In 2010 was de fiets nog maar goed voor 3%. Tel je daar Groot-Parijs bij, dan gebeuren 14% van de verplaatsingen met de fiets tegenover 11,8% met de auto. Wandelen en het openbaar vervoer blijven de populairste vervoersmiddelen. 53,5% van de verplaatsingen gebeurt te voet, tegenover 30% met het openbaar vervoer.

DE DEELFIETS
Ben je niet in de mogelijkheid om zelf een fiets mee te brengen, dan neem je een deelfiets uit het Vélib-aanbod. Verspreid over de stad en buitengebieden staan volgens de officiële cijfers 20.000 fietsen verspreid over ruim 1.400 stations, zowel elektrische als niet-elektrische. De groene Velib-fietsen gebruiken is niet gratis. Als toerist kies je uit verschillende abonnementsformules. Het algemene principe luidt: hoe langer je fietst, hoe duurder het wordt. Daarmee willen de initiatiefnemers bekomen dat er een snelle roulatie is. Je doet er best aan om op voorhand je abonnement te boeken zodat je bij vertrek makkelijk je fiets kan ontgrendelen.

AUTOVRIJE ZONDAGEN
Eén keer in de maand is het helemaal feest in het centrum van Parijs. Elke eerste zondag van de maand worden de Champs-Elysées en omliggende straten autovrij gemaakt en is het centrum exclusief voorbehouden aan fietsers en voetgangers. Paris Respire (Parijs ademt) heet dit initiatief dat vergelijkbaar is met de autoloze zondagen van weleer. De voorbije jaren hebben andere wijken zich aangesloten. Zelf was ik nog niet in Parijs op zo’n eerste, autovrije zondag van de maand, maar dit staat nog op de wenslijst. Zeker nu ook de gerestaureerde Notre Dame-kathedraal weer in al haar schoonheid te bewonderen is.

TOUR DE FRANCE
Tot slot nog dit. Wie fietsen in Parijs zegt, zegt Ronde van Frankrijk. Traditioneel eindigt die met een avondetappe in Parijs en een spurt op de Champs-Elyssées, behalve dan vorig jaar met dank aan de Olympische Spelen. Geloof me, op die dag is het hectiek troef. Vele duizenden wielerliefhebbers willen een glimp opvangen van hun helden en er heerst een ongelooflijke sfeer langs het parcours. Twee keer mocht ik die laatste rit al live meemaken, de eerste keer in 2022 toen Wout van Aert de Tour eindigde in de groene trui. Het waren onvergetelijke wielerdagen.

Foto’s: Paul Huysmans