Tinne Vansand helpt blinden en slechtzienden met fotografie

Dat ze het zichzelf niet meteen gemakkelijk maakt. Tinne Vansand lacht als we haar dit onder de neus wrijven. Een paar jaar geleden waagde ze zich al eens aan een project om in het Molse huidige straatbeelden te laten verglijden in historische opnames. Maar waar ze nu mee op de proppen komt, is nog straffer: fotograferen voor blinden en slechtzienden.

Tinne, mijn fotografische capaciteiten zijn beperkter dan de mogelijkheden om in een Russische despoot een vredelievende mens te zien. En jij gaat aan de slag met blinden en slechtzienden. Zal ik me inschrijven?
Tinne Vansand: (lacht) “Ik studeer fotografie aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Mol. Maar beroepshalve ben ik iemand die erg veel met inclusie bezig is. Nu zijn er in Mol best al veel instellingen die hier rond werken. Wat meer dan lovenswaardig is! Maar ik zie inclusie vanuit een breder perspectief. Neem nu de groep van blinden en slechtzienden, die lopen er toch altijd wat tussendoor. Ze zijn er wel maar het is net of wij hen niet zien. Is het een vorm van angst, van drempelvrees, durven we hen niet aanspreken over hun mogelijkheden? Want hoe beperkt soms ook, zij zien op hun eigen manier, anders dan wij het zien, maar hun kijk maakt het zoveel boeiender.”

Hoe begin je in godsnaam aan een dergelijk project?
“In eerste instantie heb ik heel veel opgezocht via internet. Dat heeft me een dik jaar research gekost. En wat bleek? Er is heel wat informatie te vinden. Wereldwijd vind je heel wat fotografen terug. Het klinkt misschien vreemd maar er is een hemelsbreed verschil tussen beelden zien en beelden tonen. Wat doen wij? Ah ja, hier is een stroom aan zonnige of ondergesneeuwde vakantiekiekjes of kijk eens welk gezellig feest we hier hadden. Deze groep mensen kijkt op een heel andere manier. Velen kunnen enkel zwart-wit onderscheiden. Of kijken met een beperkte ‘tunnelvisie’ of kunnen geen kleuren onderscheiden. Maar waarom zouden ze niet mogen uitdrukken hoe de wereld bij hen binnenkomt? Wij mogen dat niet door onze bril bekijken maar vanuit hun standpunt. Dat betekent dat je nooit vooringenomen mag zijn. Voor hen is de wereld ook mooi, op hun manier.”

Hoe ben je in contact gekomen met de mensen die aan jouw project meewerken?
“Ik ben begonnen bij de seniorenwerking in Mol. Dan heb ik contact gehad met Vige, een sportgroep voor mensen met een visuele beperking waar o.a. aan torbal gedaan wordt op recreatief en competitief vlak onder de bezielende leiding van Johan Vanhoof. Zo kwam ik in contact met de instelling Licht en Liefde die al bestaat sinds 1923 en ook erg mikt op de inclusiegedachte. Langs al deze kanalen heb ik nu een groep van acht mensen bij mekaar, elk met hun eigen begeleider. Eén van de dames komt met de trein uit Hasselt – wat voor haar geen sinecure is – maar ze popelt om er bij te zijn. Ik krijg elke keer kippenvel als ik hen hoor vertellen dat ze er nooit bij stilgestaan hebben dat ze dit ooit zouden kunnen.”

Jij glimt van tevredenheid als ik je zie en hoor vertellen. Wat ik me afvraag: hoe gaan ze te werk? Zijn er fototoestellen met een braillefunctie?
(lacht) “Er zijn er wel degelijk die nog een gewoon toestel gebruiken. Die zijn niet speciaal aangepast en soms zijn het ook de partners of begeleiders die foto’s nemen. Zo een samenwerking is pas echt inclusie. Maar dat is eigenlijk een zeldzaamheid. Meestal wordt er gewerkt met de gsm. De fotografische mogelijkheden zijn daar erg goed. Ze werken dan via de app ‘be my eyes’. En dan komt Artificiële Intelligentie positief op de proppen want die beschrijft voor hen wat er op de foto staat. Sommigen onder hen kunnen de kosten hiervoor recupereren. Maar dat is boeiend, ik breng hun wereld niet in beeld, ze moeten zich niet aan ons aanpassen. Ze geven een prachtige inkijk in hoe ze hun wereld ervaren.”

Aan het project zal zelfs een orgelpunt gebreid worden. Hoe gaat dat er uit zien?
“In mei komt er een tentoonstelling, die uiteraard erg inclusief zal zijn, in de exporuimte van CC ’t Getouw. Het wordt een heel toegankelijke tentoonstelling waarvoor ik sta te popelen en waarvan ik nu al weet dat ze veel gespreksstof zal opleveren.”