Opvallende bezigheden

Jef Malfait: kunst als uiting van pure emoties

Gepubliceerd: 6 december 2021  |  Door: Jef Aerts  |  Onderox editie: 214

TURNHOUT - Als u dit leest, heeft Jef Malfait net 81 verjaardagkaarsjes uitgeblazen. Maar een zittend gat, dat is aan hem niet besteed. Als kwikzilver is hij in de weer met denken en doen. Uit zijn brein zijn al talloze kunstwerken ontsproten: van tekeningen, glasramen, plaasteren en betonnen beelden en vooral brons. Van schouwornament tot meer dan levensgroot. In de eerste categorie maakte hij sinds 2002 de trofee voor dé sporter van de provincie Antwerpen. Kerels als Rik Van Looy, Willy Steveniers, Jan Bakelandts, Raymond Ceulemans en Jan Ceulemans kunnen elke week hun postuurtje opblinken. En in de Turnhoutse brandweerkazerne pronkt een gigantische, bronzen pompier.

Jef Malfait heeft knuisten van handen, gevormd door een leven lang kloppen, vijzen, boren en slijpen. In zijn ogen blinkt voortdurend een guitigheid die verraadt dat de grijze hersencellen immer blijven speuren naar invalshoeken waarop hij zijn kunstzinnigheid kan botvieren. Hoewel hij als puber een stuk van zijn tong kwijtspeelde door een ondoordacht spelletje met ellentrik, wist de nodige logopedie dat euvel rimpelloos uit te vlakken. Het vele oefenen op een tongpunt-r leverde hem een stem op die klinkt als een bronzen klok. En hij hoeft geen seconde naar zijn woorden te zoeken.

Blijkbaar ben jij in Turnhout en omgeving bekend als ‘Jef van ’t water’. Mij doet dat denken aan een sassenier, een brugophaler of een biersteker die geen bier lust. Maar ik zit waarschijnlijk fout?
Jef Malfait: “Ik had als jonge gast al een hele paternoster aan activiteiten achter de rug. Ik ging mee karweien doen. En nog voor mijn legerdienst heb ik een tijd bandwerk gedaan in Nederland. Daar heb ik ooit zelfs een premie gekregen omdat ik in het hele proces van solderen een verbetering wist aan te brengen die tijdwinst boekte. Aan een band levert dat winst op. Ik ben ook altijd scout geweest, zelfs twee keer een Jamboree (vierjaarlijkse bijeenkomst van internationale scouts, nvdr.) meegemaakt. Daar haalden we indertijd zelfs de internationale pers mee omdat we – op mijn aangeven – ons stookvuur in een drakenvorm gemaakt hadden. Ik vermoed dat het van daar komt dat ik altijd een plantrekker geweest ben en nog altijd blijf. Na mijn legerdienst in Duitsland ben ik beginnen werken bij Stad Turnhout. Je moet weten dat Turnhout als één der eersten in ons land een eigen waterleidingnetwerk had. Ik had meegedaan aan een examen als smid, maar zoals dat gaat, werd ik aangesteld op de regie water. Mijn taak bestond er in om nieuwe woningen van aansluitingen te voorzien en in te grijpen bij eventuele breuken. Later heeft Pidpa dat hele netwerk overgenomen. Daar heb ik de laatste vijf jaar van mijn werkende leven doorgebracht met brieven te bedelen op plaatsen waar er werken gingen komen en ik moest ook maandelijks alle watertorens in de ruime regio inspecteren om mogelijke mankementen vast te stellen.”

Naast het werk zat het kunstzinnige er bij jou altijd al in?
“Als klein snotterke was ik al een verwoed tekenaar. Als ik later telefoon kreeg, werden er steevast mannetjes getekend bij dat gesprek. Op een gegeven moment ben ik les beginnen volgen aan de academie. Vooral brons gieten sprak me aan, maar ik beheers meerdere technieken. En bij elk bronzen beeld komt altijd weer de plantrekkerij naar boven om praktische problemen aan te pakken.”

Heb je eigenlijk een favoriete techniek?
“Niet speciaal, tekenen deed ik altijd graag, mensen schrikken als ze zien dat ik ook wel kan tekenen. Maar ook schilderen, boetseren, beelden maken in plaaster of in cement… Ik doe dat allemaal zo graag. Als ik maar iets om handen heb om mijn tanden in te zetten.”

Jij bent ook bekend van de bronzen beeldjes die sinds 2002 uitgereikt worden aan dé sporter van de provincie Antwerpen?
“Dat klopt! Dat is heel boeiend, tegen Jean-Marie Pfaff heb ik wel moeten zeggen dat ik geen reclame op de boord van zijn hemd kon gieten. (lacht) Maar ik ben ook erg fier op mijn bronzen beeld in de Turnhoutse brandweerkazerne. En ik werk momenteel aan een beeld, een ode aan een ‘gevallen brandweerman’. Dat komt in het brandweermuseum in de oude NAVO-hallen in Weelde.”

Ik las ergens dat je het creatiefst bent als je kwaad bent. Jij ziet er niet zo boosaardig uit. Of toch?
“Dat is niet echt kwaad zijn, je moet het meer zien als een reageren op iets wat je prikkelt of wat je als onrechtvaardig ervaart. Als kunstenaar wil je dat dan op één of andere manier vertalen in je werk. En inspiratie, dat is voor mij nadenken over een geschikte naam voor een werk. Zo wordt de combinatie van hobby en passie altijd opnieuw een uitdaging.”

Een kwieke kerel als jij moet nog een portie uitdagingen in de schuif liggen hebben?
“Weet je, een vakantie richting India en Birma spreekt me wel aan. Want daar gieten ze enorm veel brons. Maar op een eigen, aparte manier. Die technieken, dat zou ik wel willen gaan bestuderen, een mens kan altijd wat bijleren!”

Meer lezen van Jef Aerts
Meer lezen over
kunst

Meer Opvallende bezigheden

Wil je op de hoogte blijven?

Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke maand een overzicht met de belangrijkste nieuwsberichten.