Onze reporter leert weer 'oldskool' schrijven

Elke maand neemt onze reporter een atypische, spannende of relaxerende activiteit onder de loep. Kritisch, maar met een kwinkslag rapporteert hij zijn wedervaren. Deze maand: vulpennen.

Ooit hebben we het allemaal geleerd: met een vulpen hoofdletters schrijven. Beginners kregen een Pelikan, gevorderden mochten zich botvieren op een duurdere Waterman. Er kwam wel wat geduld aan te pas. De pen deed pas haar intrede in het derde leerjaar. Tot dan moest je het redden met een ordinaire stylo of een potlood waar geen punt aan te slijpen viel. Vandaag is het al smartphone en laptop wat de klok slaat en liggen pennen vooral stof te verzamelen in vergeten lades. Jammer, meent communicatiespecialist Bart De Clerck, voor wie handgeschreven brieven een dagelijks ritueel is geworden. “Mensen reageren verwonderd dat uitgerekend een communicatiespecialist ambachtelijk te werk gaat en met een vulpen schrijft. Op dit moment schrijf ik zo’n twee brieven per dag. Elke reden is goed om in de pen te kruipen.” En of zijn brieven reacties uitlokken. “Iedereen reageert enthousiast, want een handgeschreven brief staat gelijk aan persoonlijke aandacht. Je denkt vooraf ook na over wat je gaat sturen, wat bij pakweg sms’en vaak niet het geval is. De meeste mensen vinden het trouwens geweldig om behalve facturen en reclamefolders ook een ouderwetse brief in hun postbus te vinden.” Leuk detail: ook ons brein vaart er wel bij. “Als je iets met de hand schrijft reageren vooral die delen in de hersenen die te maken hebben met memoriseren”, zegt pedagoog Pedro De Bruyckere. “De handbeweging helpt je om alles beter te kunnen onthouden. Dat is bewezen.”

SLOW WRITING
Tot daar de wetenschap, voor zover je het zaligmakend effect van handmatig schrijven al in tabellen kan gieten. Blijft de vraag of ‘oldskool’ corresponderen ook een weerslag heeft op het mentale welzijn? In mensentaal: wordt een mens daar gelukkig van? “Onlangs kreeg ik van een bekende winkelketen een handgeschreven dankkaart”, vertelt Laurent D’Haeseleer. “Die zaak gaf de voorkeur aan een geschreven tekst in plaats van de klassieke dankmail na een aankoop. Ik werd daar instant gelukkig van. Wat moet het dan niet zijn als je ook zelf teksten gaat schrijven?” Voor wie zijn naam geen bel doet rinkelen: al acht jaar fabriceert Luxpen, het bedrijf van Laurent D’Haeseleer, ambachtelijk schrijfgerei, van balpennen en vulpotloden tot vulpennen. “Corona heeft de drang om opnieuw met een vulpen te schrijven aangewakkerd, ook onder bekende Vlamingen en zelfs onder mensen van adel. Ik noem geen namen, maar mijn cliënteel is bijzonder divers.” Achter die covidtrend zit een logica: het virus hield het volk in zijn kot en zorgde zo voor meer vrije tijd. “Veel mensen hebben toen bewust weer gekozen voor ‘slow action’, zoals traag schrijven. Slow writing, hebben velen intussen gemerkt, is goed voor het lijf. Er komt veel meer emotie bij kijken. Als je iemand echt iets persoonlijk wil vertellen, komt de boodschap ook beter tot haar recht als ze handgeschreven is. Bovendien blijft wat je schrijft ook langer hangen. Weet jij nog wat je vorige week via WhatsApp naar een vriend hebt gestuurd? Ik dacht het niet.” Handmatig schrijven hoeft niet per se met een vulpen, al zijn er argumenten om dat wel te doen. “Vulpennen doen ons terugdenken aan vroeger”, weet Laurent. “Ze hebben iets nostalgisch en refereren naar de tijd van de ouderwetse inktpotten. Ze roepen herinneringen op.” Spoiler: de aankoop van een pen zou tot keuzestress kunnen leiden. “De keuze is inderdaad groot en hangt af van het doel. Wil je kalligrafisch te werk gaan of verkies je een handtekening zoals die van ex-president Donald Trump? In dat geval heb je een pen nodig die snel en veel inkt kan leveren, anders staat de signatuur er maar half op.”

INNERLIJKE RUST
Genoeg theorie, tijd voor de test. Om de geluksfactor van schrijven met een vulpen te kunnen bepalen, stellen we een panel samen van twee vrouwen die al jaren niet meer met de hand hebben geschreven, maar voor deze gelegenheid een uitzondering willen maken. Hun opdracht: zoek een comfortabele setting en schrijf een brief aan iemand die je al lang niet meer hebt gezien. Bedoeling is om naast het penplezier ook de respons van de ontvanger te registreren. Vanessa richt zich tot een vroegere klasgenoot, Ingrid tot haar Franstalige overgrootmoeder. Ikzelf houd het op gelukwensen voor een koppel dat recent een eerste kind heeft verwekt. Op zich geen olympische prestatie, maar wel een handgeschreven kaart waard. Ingrid gebruikt de mooi gepolierde ComPENion van carbonfiber, Vanessa en ik de verleidelijke Ambassador van roodbruin bubingahout. Beide pennen lopen op inkt van het merk Diamine. “Het schrijfplezier wordt namelijk bepaald door de pen- en de papierkeuze, maar ook door de kwaliteit van de inkt”, aldus Laurent. Over het schrijfproces zelf zijn de reacties achteraf opvallend gelijklopend: schrijven met een vulpen creëert een gelukzalig gevoel, een rustgevende focus op het vloeien van de inkt en een drang om de boodschap zo origineel mogelijk te formuleren. Vanessa moet de opdracht overdoen vanwege niet mooi genoeg geschreven, net als ik (tweemaal zelfs), maar zij noch ik ervaren die herkansing als een karwei, wel als een gelegenheid tot nog méér schrijfplezier. Opvallend ook: bij elke nieuwe poging gaat mijn handschrift erop vooruit. Dat bevestigen ook de andere panelleden. Als student zouden we zo’n opgelegde taak allesbehalve prettig hebben gevonden, maar nu is het niet langer van moeten, eerder van willen.

DOOPSUIKER
Het antwoord van de ontvangers laat even op zich wachten, maar daar is volgens kenners een verklaring voor. “Een handgeschreven tekst roept bij de ontvanger de neiging op om op eenzelfde authentieke manier te antwoorden, en dat vraagt tijd.” Dat laatste blijkt te kloppen. De oude klasgenoot antwoordt (in vulpenschrift) dat ze ‘onder de indruk is van de handgeschreven tekst’, de overgrootmoeder schrijft ‘ontroerd te zijn door het nostalgische karakter van de kaart’. En de aanstaande ouders? Die laten weten dat mij, bij wijze van dankbaarheid, een dubbele dosis doopjenever staat te wachten. De handgetekende smiley die daarop volgt doet vermoeden dat ik daar niet echt op moet rekenen, maar het is het gebaar dat telt. Laurent is niet onder de indruk van de resultaten van ons experiment. “Ik had niet anders verwacht. Het bevestigt dat schrijven met een vulpen anderen inspireert. Andere voordelen zijn dat het jouw handschrift kan verbeteren en dat een kwalitatieve pen een leven lang kan meegaan. Samengevat: vulpennen hebben alles in huis om mensen gelukkig te maken.” Nu koning Charles nog. 

MEER INFO
www.luxpen.be