De pen van...

Monumenten van Stilte - Illusie

Gepubliceerd: 16 december 2021  |  Door: Suzanne Antonis  |  Onderox editie: 215

In lawaai zoeken we het: een plek waar het stil is. Journaliste Suzanne strijkt neer in een landschap, een onbekende hoek of tussen vier muren. Ze luistert er naar wat de stem van de stilte haar vertelt. Deze maand: Kristallijn in Mol.

Het zijn weiden als wiegende zeeën. Nergens in de Kempen krijg je beter dat gevoel dan in de tuinen van het Kristallijn. Maar hier zijn de weiden gezaaide grasvlaktes, de zeeën een kunstmatig meer. En in elk blikveld denk je dat er achter wat je ziet nog iets anders komt. Het is één van de laatste woelige herfstdagen en de wind laat de zilveren grassen zingen. Strategisch geplaatste bomen tooien zich in hun kleurrijkste jassen. Straks zwerven de bladeren in roestige vlagen van hun kale takken weg en gaat alles in wintermodus. Deze tuin zal dan samensmelten in de melancholie van de donkerte van het water. De bomen etsen zich in de grijze sneeuwlucht en weerspiegelingen duiken de diepte in. Het is als een samenloop van toevalligheden, in een eerder misbegrepen landschap. Het is een illusie.

Want dit landschap doet me ook denken aan wat de twee zonen van de beroemde landschapsarchitect wijlen Jacques Wirtz die in de jaren negentig deze Kristallijn-tuin aanlegde me ooit vertelden. “Als ze een tuin aanleggen, maken ze hem met planten, niveauverschillen en waterpartijen altijd groter dan dat die in werkelijkheid is. Het lijkt erop dat op het einde nog iets komt wat je niet kan zien als je ter plekke blijft staan. Ze bedotten hun klanten voortdurend.” Dat vond ik een interessante benadering en sindsdien bekijk ik tuinen met een andere blik. De zin om achter dat hoekje te gaan kijken, waar er weer een volgend hoekje is. Tot ik opnieuw aan het begin van de tuin sta. En hoe was het hier voordat Jacques Wirtz er neerstreek? Het water was er allicht al, dat is het werk van de zandwinning die hier op haar best aan de oppervlakte komt. We moeten daar niet flauw over doen, het heeft deze regio al een variatie aan landschappen opgebracht die op hun beurt de aandacht trekken van vogels die we hier eerder nooit zagen. Maar die heuvels, waren die er wel? De zonen Wirtz vertelden me ook dat hun vader vlak na de oorlog ergens in het Antwerpse een park opnieuw moest aanleggen. Een immense troosteloze vlakte doorbrak hij door van oorlogsafval dat hij overal vond bergjes te maken en die te bedekken met vruchtbare grond waarop eenvoudige grassen konden groeien. Vandaag zijn dat leuke speelweides voor kinderen en geen mens die er nog aan denkt wat er onder die weides zit. Hoe zou hij in het Kristallijn te werk zijn gegaan? Wat kan er in de Kempen te veel geweest zijn dat het geen andere toekomst meer had dan onder de grond te worden gestopt? Tussen de heuvels hoor ik hoe de aarde draaien gaat. En wacht ik op het klotsen van de zomer.

Meer lezen van Suzanne Antonis

Meer De pen van...

Wil je op de hoogte blijven?

Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke maand een overzicht met de belangrijkste nieuwsberichten.