Een spoiler meer of minder

Mijn oude vriend Ivo leest boeken zoals u en ik ademen: de hele dag door, dus. Geef die man een boek, eender welk, en hij leest het. Daar dienen die dingen voor, dat weet ik ook, maar als ik zou moeten betalen voor elk boek dat ik heb gekocht, maar nooit heb gelezen, zou me dat een hoop centen kosten. Ik koop ze graag, maar eenmaal ze een plaats hebben gekregen in het rek, kijk ik er niet langer naar om. Een literaire schande is het, al zeg ik het zelf.

De laatste tijd gebeurt het meer en meer dat ik boeken aanschaf die ik al eerder heb gekocht, zonder het zelf in de gaten te hebben. Het staat verschrikkelijk dom als het een bezoeker is die je daar plots attent op maakt. “Oh kijk, twee dezelfde boeken. En nog. En hier nog.” Heb je net uitgebreid staan stoefen met die enorme collectie van jou en de doordachte manier waarop je ze hebt gerangschikt, ontdekt de eerste de beste gast dat die collectie uitpuilt van de dubbele aankopen. Gênant. Ik zei het zonet al — een beetje bij de les blijven, graag — het is een schande.

Weet je wat het is? Ik lees niet graag. Vanwaar dan zoveel boeken, vraagt u zich af. In dat geval: waar bemoeit u zich mee? Het is tenslotte mijn geld. Ik heb gewoon graag veel boeken in de buurt, voilà. Jaren geleden heb ik trouwens een listige manier gevonden om mijn verzameling goedkoop uit te breiden. Word ik uitgenodigd op een verjaardagsfeest, dan koop ik een boek waarvan ik gok (of wéét) dat de jarige het al heeft. “Zo jammer”, zeg ik dan, gespeeld. “Gelukkig heb ik het kassaticket nog en mag ik het ruilen. Ik loop wel om een ander exemplaar dat je vast ook leuk zal vinden.” Waarop het boek voorgoed in mijn eigen rek belandt en ik er verder met geen woord meer over rep. Op die manier heb ik toch al een aantal fraaie titels kunnen scoren, mag ik zeggen.

Er is één ding dat ik hoegenaamd niet leuk vind: mensen die hun favoriete titel willen opdringen aan anderen. Of erger: aan mij. Tenzij zo’n boekentip van Ivo komt, dan spurt ik daags nadien al naar de boekenboer. Ivo weet zijn lectuur namelijk zorgvuldig uit te kiezen. Laatst ging ik bij hem op bezoek en ja hoor, hij had weer een boek gelezen waarvan hij met zekerheid wist dat het ook wat voor mij zou zijn. “Prachtig, Peter. Echt, schitterend. Geen woorden voor.” Hij zei het op een manier die mijn leeslust aanwakkerde. “Gebaseerd op feiten uit WOII. P-r-a-c-h-t-i-g!” Dat het over een meisje en haar broertje ging, vulde hij aan, en dat de auteur hun namen bewust lang achterhield, net als het lot van de kinderen, om de spanning te bewaren. In geen tijd zat ik op het randje van mijn stoel.

Ivo, sterk onder de indruk van het aangrijpende verhaal, raakte op dreef. Hij nipte zuinig aan zijn vierde glas wijn. “En plots, ergens halverwege, zegt dat meisje: ‘Ik ben het, Sarah.’ Peter, dan houd je het als lezer echt niet droog”, vertelde hij met een uitgestreken gezicht. Een spoiler, want net het mysterie rond die kindernamen is de kracht van het boek, had hij eerder gezegd. Nu kom, één spoiler kan ik best hebben. Als lezer wil je vooral weten hoe het die kinderen verder zal vergaan. Niks aan de hand.

Tijdens het ontkurken van de tweede fles wijn, werd het Ivo opnieuw te veel. “Als de nazi’s dat meisje — Sarah, weet je nog — gevangen nemen en haar naar een kamp sturen, word je als lezer echt kwaad. Godverdomme toch, zoveel leed.” Lap, alweer een spoiler. Een mens zou ervan gaan vloeken.

Gelukkig was er nog het verhaal van dat broertje. Dat wou en zou ik zelf wel ontdekken, nam ik me voor. Ivo dacht daar anders over. “En oh ja”, voegde hij er aan het eind van de avond nog droogjes aan toe, “dat broertje, Michel heet hij, verdwijnt zonder ook maar één spoor na te laten. Straf.”

Ik ben het boek uiteindelijk niet gaan halen. Ik koop het over enkele jaren wel voor een of andere jarige.